Dyskutowali o zdrowiu i jakości życia w przestrzeni publicznej

27.05.2022

Gdański Uniwersytet Medyczny był gospodarzem drugiej debaty organizowanej przez Uczelnie Fahrenheita pod wspólnym hasłem Przestrzeń publiczna. Jest miejsce na Twój głos, dotyczących roli i znaczenia miejsc powszechnie dostępnych w różnych aspektach. Wykłady wygłosili eksperci GUMed: prof. dr hab. Lidia Wolska – chemik analityk, kierownik Zakładu Toksykologii Środowiska, dr hab. Magdalena Błażek – prodziekan Wydziału Nauk o Zdrowiu, kierownik Zakładu Badań nad Jakością Życia, p.o. kierownika Katedry Psychologii oraz dr hab. Maciej Nyka, prof. uczelni z Zakładu Toksykologii Środowiska GUMed oraz Katedry Prawa Gospodarczego Publicznego i Ochrony Środowiska UG. Spotkanie, które odbyło się 26 maja br., poprowadził Jakub Pietruszewski, geograf i urbanista, dyrektor Pomorskiego Biura Planowania Regionalnego.

Zgromadzonych gości powitała prof. dr hab. inż. Adriana Zaleska-Medynska, dyrektor Uczelni Fahrenheita, zarówno tych obecnych w Atheneum Gedanense Novum GUMed, jak i też uczestniczących w debacie za pośrednictwem mediów elektronicznych FarU. W swoim wystąpieniu Profesor wspomniała o Pikniku Nauki Fahrenheita, który GUMed, PG i UG zorganizowały 29 maja br. wspólnie z władzami samorządowymi i Hevelianum, jak również zapowiedziała zaplanowany cykl podcastów pod nazwą Rozmowa z Fahrenheitem.

– Bardzo identyfikuję się z tym, co zostało tam powiedziane, że przestrzeń publiczna to ta przestrzeń, w której powinniśmy czuć się dobrze, która będzie nam służyła – podsumowała prof. Zaleska-Medynska.

Przybliżając tematykę spotkania, prowadzący Jakub Pietruszewski zwrócił uwagę na kluczowe aspekty z punktu widzenia zdrowia, które są istotne dla przestrzeni publicznej.

– W aspekcie betonozy, która do niedawna była dość powszechna, jest to istotny element. Materiały i sposób wykonania tej przestrzeni powoduje wzrost temperatury; bardzo często brakuje zieleni… Czy są to komfortowe warunki do tego, żeby wypoczywać z punktu widzenia psychicznego, ale i zdrowotnego? – mówił Jakub Pietruszewski. – Do tego dochodzi kwestia jakości powietrza w obszarach zurbanizowanych i korytarzy przewietrzeniowych, jak również widzenia zdrowia z punktu widzenia kultury fizycznej.

Występująca jako pierwsza dr hab. Magdalena Błażek skupiła się na perspektywie psychologicznej patrzenia na życie i zdrowie. Przywołując definicję zdrowia wg Światowej Organizacji Zdrowia, podkreśliła, że zdrowie to nie tylko brak choroby.

– Człowiek, który jest zdrowy fizycznie, niekoniecznie musi byś osobą, której jakość życia jest wysoka, jest zadowolony ze swojego życia i charakteryzuje się wysokim dobrostanem – zaznaczyła prodziekan Magdalena Błażek. – Niezwykle ważne są również zdolności adaptacyjne, zarówno w zakresie przystosowywania się, ale również dostosowywania środowiska do siebie, swoich oczekiwań, potrzeb, możliwości.

Dbałość o zdrowie, jak zaznaczyła dr hab. Magdalena Błażek, to nie tylko zadanie dla jednostki, ale również rządzących, grup społecznych, organizacji i wszystkich tych, w których interesie leży, aby ludzie byli zdrowi, dobrze się czuli, a ich jakość życia była wysoka, bo wzrasta wtedy ich produktywność, efektywność, motywacja i procesy wolicjonalne. Poczucie zdrowia jest bowiem jednym z podstawowych wyznaczników jakości życia.

– Ponieważ żyjemy w świecie autokoncentracji, skupieniu na sobie, swoim życiu i własnych osiągnięciach, pamiętajmy o tym, że bez tego aspektu społecznego – bez wsparcia innych ludzi, ich życzliwości, uśmiechu, dotyku to nasze życie społeczne, a w konsekwencji również psychiczne, emocjonalne będzie cierpiało – podkreśliła dr hab. Błażek.

Jak zaznaczyła Prelegentka, stan psychiczny chorego i życzliwość społeczna mogą równoważyć stan chorobowy, natomiast problemy emocjonalne lub izolacja społeczna mogą sprawić, że mimo pełnej sprawności fizycznej, człowiek poczuje się chory.

– Jakość życia jest jednym z centralnych elementów systemu ochrony środowiska – mówił na wstępie swojego wystąpienia prof. Maciej Nyka. – Zdrowe środowisko jest w stanie umożliwić nam przezwyciężenie przynajmniej części zagrożeń związanych z chorobami cywilizacyjnymi, które wynikają z życia w silnie zurbanizowanym środowisku.

Profesor pokrótce omówił konstytucyjne podstawy ochrony jakości zdrowia, podkreślając, że ochrona środowiska jest obowiązkiem władz publicznych, które są zobowiązane do zapobiegania negatywnym dla zdrowia skutkom degradacji środowiska.

Cykl wystąpień eksperckich zamknęła prezentacja prof. Lidii Wolskiej dotycząca czynników fizycznych, chemicznych i biologicznych, które wpływają na jakość środowiska, a poprzez nie na nasze zdrowie. Wśród nich wymieniła m.in. hałas, promieniowanie jonizujące i elektromagnetyczne. Omawiając negatywne skutki zdrowotne zanieczyszczenia światłem Profesor wskazała: zaburzenie funkcjonowania zegara biologicznego, gorszą jakość snu, a także pogłębienie problemów związanych z chorobami cywilizacyjnymi.

– Wiele badań dostarcza dowodów na to, że ujemnie zjonizowane jony (NAI) we wdychanym powietrzu są niezbędne do aktywacji funkcji życiowych i obronnych organizmu – dodawała prof. Lidia Wolska. – Ta ujemna jonizacja nazywana jest witaminami powietrza. Jest ona tak ważna, gdyż ma nie tylko istotny biologiczny wpływ na różne mikroorganizmy, ale również pozytywnie wpływa na ludzi.

Powołują się na Międzynarodową Agencję Badań nad Rakiem, Profesor wskazała, że pył drewna jest substancją o udowodnionym działaniu rakotwórczym. W swoim wystąpieniu przybliżyła również najbardziej znane substancje powodujące zaburzenia hormonalne, w tym zaburzenia immunologiczne i rozrodu.

– Jeżeli cokolwiek robimy i nie ma do tego pewności, że jest to bezpieczne, powinniśmy użyć zasady przezorności. Mówi ona, że kto podejmuje działalność, której negatywne oddziaływanie na środowisko nie jest jeszcze w pełni rozpoznane, jest zobowiązany, kierując się przezornością, podjąć wszelkie możliwe środki zapobiegawcze – podsumowała prof. Wolska.

Spotkanie zakończyła tradycyjna dyskusja. Transmisja z wydarzenia dostępna jest na kanale YouTube FarU.

Ostatnia debata odbędzie się 23 czerwca br. o godz. 14 na Politechnice Gdańskiej. Wykład pt. Urbanistyczne aspekty kształtowania przestrzeni publicznej wygłosi prof. dr hab. inż. arch. Piotr Lorens, kierownik Katedry Urbanistyki i Planowania Regionalnego na Wydziale Architektury PG, architekt Miasta Gdańska.

fot. Paweł Sudara/GUMed