Naukowcy z GUMed na liście rankingowej konkursu NCN MINIATURA 9

1.09.2025

Troje naukowców z Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego znalazło się na czwartej liście rankingowej konkursu Narodowego Centrum Nauki MINIATURA 9 na realizację pojedynczych działań naukowych w formie badań wstępnych, kwerendy lub wyjazdu badawczego.

Dr Damian Świeczkowski z Katedry i Zakładu Toksykologii GUMed będzie realizował projekt pt. Raportowanie bezpieczeństwa klasycznych substancji psychodelicznych w depresji: analiza jakościowa protokołów badań klinicznych i ilościowa synteza zdarzeń niepożądanych w świetle wytycznych EMA i FDA. Uzyskał na ten cel finansowanie w wysokości 16 500 zł.

Planowane badania koncentrują się na bezpieczeństwie oraz ocenie tolerancji stosowania psylocybiny, psylocyny, LSD, DMT, 5-MeO-DMT i ibogainy w leczeniu depresji, zwłaszcza lekoopornej – w szczególności w przebiegu dużego zaburzenia depresyjnego oraz zaburzenia afektywnego dwubiegunowego. W pierwszym etapie przeprowadzona zostanie analiza jakościowa protokołów badań klinicznych dostępnych w bazie ClinicalTrials.gov, ze szczególnym uwzględnieniem sekcji dotyczących bezpieczeństwa. Celem jest opracowanie narzędzia do oceny zgodności raportowania zdarzeń niepożądanych z wytycznymi EMA i FDA oraz z postulowanymi kryteriami regulatorowymi przedstawianymi przez towarzystwa naukowe. W drugim etapie planowana jest analiza danych dotyczących zdarzeń niepożądanych (Adverse Events, AE) oraz poważnych zdarzeń niepożądanych (Serious Adverse Events, SAE), raportowanych zarówno w bazie ClinicalTrials.gov, jak i w opublikowanych wynikach badań klinicznych (publikacje naukowe). Analiza obejmie również ocenę ryzyka rezygnacji z udziału w badaniach, występowania zdarzeń suicydalnych i sercowo-naczyniowych oraz wpływu wsparcia psychologicznego na bezpieczeństwo terapii. Projekt łączy podejścia jakościowe i ilościowe, odpowiadając na deficyt tego typu analiz. Wyniki mogą wspierać organy regulacyjne, komisje bioetyczne, ośrodki akademickie oraz innowacyjny przemysł farmaceutyczny w racjonalnym planowaniu procesów badawczo-rozwojowych w obszarze neuronauki klinicznej, z zachowaniem prymatu ochrony pacjentów należących do grup szczególnie wrażliwych. Projekt realizowany jest w ścisłej współpracy z Katedrą i Kliniką Psychiatrii Dorosłych GUMed, gdzie funkcję kierownika pełni prof. Wiesław Jerzy Cubała, z wykorzystaniem synergii wynikającej z badań prowadzonych w tej jednostce od 12 lat w obszarze dysocjantów i psychodelików – substancji o charakterze szybkodziałających leków przeciwdepresyjnych oraz psychoplastogenów. Najważniejszym efektem badania będzie opracowanie translacyjnego modelu badań w zakresie psychofarmakologii eksperymentalnej z użyciem dysocjantów i psychodelików, którego celem jest promowanie racjonalnych i interpretowalnych protokołów badawczo-rozwojowych, przy jednoczesnym utrzymaniu prymatu bezpieczeństwa uczestników badań.

Projekt pt. Opracowanie i walidacja metody oznaczania mikroplastiku w tkance jelitowej dofinansowany kwotą 49 500 zł będzie realizowany przez dr. hab. Michała Brzezińskiego, prof. uczelni z Katedry i Kliniki Pediatrii, Gastroenterologii, Alergologii i Żywienia Dzieci GUMed, we współpracy z Katedrą Biochemii GUMed oraz Katedrą Technologii Środowiska Uniwersytetu Gdańskiego. Celem działania naukowego jest opracowanie i walidacja metody umożliwiającej izolację, identyfikację oraz ilościowe oznaczenie mikroplastiku w tkankach jelitowych dzieci z wykorzystaniem spektroskopii Ramana połączonej z mikroskopią konfokalną. Uzyskane wyniki stanowić będą podstawę do dalszych badań nad potencjalnym wpływem mikroplastiku na rozwój nieswoistych chorób zapalnych jelit w populacji pediatrycznej oraz mogą przyczynić się do opracowania działań profilaktycznych w zakresie zdrowia publicznego. Mikroplastik, wszechobecny w środowisku, budzi coraz większe obawy naukowców ze względu na jego potencjalny wpływ na zdrowie człowieka. Dostępne dowody naukowe wskazują, że mikroplastik może uszkadzać barierę jelitową, wywoływać reakcje zapalne i zaburzać mikrobiotę, a dzieci – z racji niedojrzałości mechanizmów ochronnych – są szczególnie narażone na jego szkodliwe działanie.

Dr Joanna Jaworska z Katedry i Zakładu Fizjologii GUMed otrzymała finansowanie w wysokości 46 420 zł na realizację działania naukowego pt. Wpływ wysiłku ekscentrycznego na poziom wybranych miokin i egzerkin u osób z ryzykiem niewydolności serca – rola mediatorów kardioprotekcyjnych i katabolicznych. Rehabilitacja kardiologiczna odgrywa kluczową rolę w poprawie stanu zdrowia pacjentów z niewydolnością serca. Tradycyjne programy rehabilitacyjne opierają się głównie na wysiłku aerobowym, który może być zbyt obciążający dla osób z ograniczoną tolerancją wysiłku. Stąd rośnie zainteresowanie alternatywnymi formami aktywności fizycznej, które poprawiają wskaźniki krążeniowo-oddechowe oraz wspierają utrzymanie tkanki mięśniowej przy minimalnym obciążeniu układu sercowo-naczyniowego. Trening ekscentryczny umożliwia większe obciążenie mięśni przy jednocześnie mniejszym zaangażowaniu układu sercowo-naczyniowego niż wysiłek koncentryczny. Badania naukowe pokazują, że tego rodzaju aktywność jest dobrze tolerowana zarówno przez pacjentów kardiologicznych, jak i pulmonologicznych, jednak wciąż brakuje danych dotyczących jej wpływu na stężenia miokin i egzerkin. W ramach zadania badawczego porównam odpowiedź molekularną po jednorazowym wysiłku ekscentrycznym i koncentrycznym na cykloergometrze. Analizie poddane zostaną miokiny/egzerkiny — musklina, IL-6 i miostatyna — które odgrywają istotną rolę w regulacji metabolizmu, regeneracji tkanek, odpowiedzi zapalnej, funkcji śródbłonka oraz przebudowy mięśnia sercowego. Celem projektu jest ocena, czy wysiłek ekscentryczny indukuje efekt kardioprotekcyjny poprzez zwiększenie stężenia muskliny i IL-6 oraz obniżenie poziomu miostatyny.

MINIATURA 9 to konkurs skierowany do badaczek i badaczy ze stopniem doktora uzyskanym nie wcześniej niż w 2013 r., którzy nie byli dotąd laureatami konkursów grantowych NCN, ale mają już na swoim koncie co najmniej jedną opublikowaną pracę lub co najmniej jedno dzieło lub dokonanie artystyczne lub artystyczno-naukowe. Konkurs umożliwia realizację działań naukowych, takich jak badania wstępne, kwerendy czy wyjazdy badawcze, trwających do 12 miesięcy. Działania muszą mieścić się w obszarze badań podstawowych.

fot. P. Sudara/GUMed, archiwum prywatne