Profesor, który zatrzymał epidemię

14.08.2025

W lipcu 1945 r. Gdańsk powoli otrząsał się z wojennej pożogi. Obok zniszczeń, utrudnionego dostępu do wielu podstawowych produktów, miastu doskwierał jeszcze jeden, ogromny problem – epidemia chorób wenerycznych.

Właśnie w tym okresie do Gdańska przyjechał prof. Tadeusz Pawlas, syfilidolog, który zaraz po przyjeździe do miasta stworzył Klinikę Chorób Skórnych i Wenerycznych. Chwilę później utworzono Klinikę Dermatologii i zorganizowano Przychodnię Przykliniczną, do której licznie zgłaszali się chorzy na kiłę i rzeżączkę. Profesor Pawlas, wykorzystując swoją wiedzę i doświadczenie, podjął się kierowania akcją ,,W”, która miała za zadanie zapobieganie i leczenie chorób wenerycznych wśród mieszkańców Gdańska i okolic. Akcja ,,W” zakończyła się sukcesem, przyczyniając się do znacznego zmniejszenia liczby zachorowań na kiłę w regionie.

Profesor Pawlas jako pierwszy w Polsce opisał wyniki leczenia rzeżączki penicyliną oraz zastosował penicylinę w leczeniu kiły wczesnej. Zwieńczeniem działalności Profesora w zakresie wenerologii były dwie publikacje: – Nowoczesne leczenie rzeżączki wydana w 1949 roku – Rzeżączka u mężczyzn wydana w roku 1954.

Profesor Pawlas wykształcił wielu dermatologów i był promotorem dwunastu prac doktorskich. Klinika Dermatologii stała się cenionym ośrodkiem akademickim. Profesor Tadeusz Pawlas pełnił liczne funkcje w strukturze organizacyjnej naszej Uczelni. W latach 1946-47 był prodziekanem, a następnie dziekanem Wydziału Lekarskiego (1947-48). Profesor był współtwórcą Oddziału Morskiego Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego powstałego wiosną 1946 roku.

Profesor Tadeusz Pawlas za swoją służbę w czasie I wojny światowej w Legionach Polskich został w latach 1914-1918 czterokrotnie odznaczony Krzyżem Walecznych. Po wojnie w roku 1947 został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi, a rok później, w październiku 1948 r. orderem Odrodzenia Polski IV klasy.
Dziś wspominamy prof. Tadeusza Pawlasa jako pioniera polskiej wenerologii i jednego z twórców powojennej medycyny w Gdańsku. W piątek 15 sierpnia o godz. 12 w Bazylice Mariackiej zostanie odsłonięta Gwiazda Wdzięczności związana z rocznicą 80-lecia powstania Kliniki Dermatologii, Wenerologii i Alergologii GUMed.

fot. gedanopedia (zdjęcie grupowe, prof. Pawlas stoi pierwszy z lewej) i researchgate.net