Bond, GUMed Bond!

27.06.2025

Eksperci z Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego w pierwszym w Polsce Zespole Nauk Behawioralnych GIS. To nowe podejście do zdrowia publicznego – GIS i UNICEF łączą siły z naukowcami i tworzą zespół ekspercki BOND, który będzie zajmować się nauką o zachowaniach w ochronie zdrowia i stworzy Interdyscyplinarne zaplecze eksperckie. GUMed jest jedyną uczelnią medyczną, która została zaproszona do projektu.

W pracach zespołu BOND (Behawioralne Obserwacje, Nauka i Decyzje/Behavioural Outcomes in Neuroscience & Decisions) będą brać udział prof. Łukasz Balwicki, kierownik Zakładu Zdrowia Publicznego i Medycyny Społecznej GUMed oraz dr Olga Kalinowska-Beszczynska i dr Paulina Metelska z tego samego Zakładu. To nowatorska inicjatywa, która łączy wiedzę o ludzkich zachowaniach z projektowaniem polityk zdrowotnych, by skuteczniej wspierać obywateli w podejmowaniu decyzji korzystnych dla zdrowia – zwłaszcza w czasach dezinformacji i rosnących wyzwań społecznych.

– Udział Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego w Zespole Nauk Behawioralnych w Zdrowiu Publicznym BOND jest konsekwencją wieloletniego zaangażowania gdańskich naukowców w dostarczanie wiedzy eksperckiej służącej podejmowaniu lepszych decyzji i lepszej organizacji w zakresie polityki zdrowotnej. Rolą ekspertów z Zakładu Zdrowia Publicznego i Medycyny Społecznej będzie prowadzenie badań jakościowych i ilościowych, które umożliwią projektowanie skutecznych interwencji populacyjnych. Podejście behawioralne może przełamać wyzwania związane z akceptacją szczepień czy udziałem w badaniach przesiewowych poprzez spojrzenie na te interwencje z punktu widzenia pacjentów: ich obaw, emocji, trudności życiowych i taką ich reorganizację, aby były powszechnie akceptowane – wyjaśnia prof. Łukasz Balwicki.

Dr Paweł Grzesiowski, główny inspektor sanitarny wyjaśnia, że w świecie przepełnionym dezinformacją, samo przekazywanie wiedzy to za mało.

– W dobie dezinformacji i rosnących wyzwań zdrowotnych, musimy lepiej rozumieć, co naprawdę kieruje ludzkimi decyzjami. Nie wystarczy mówić o tym, co jest zdrowe. Trzeba zrozumieć, dlaczego mimo tej wiedzy wiele osób wybiera inaczej. Zastosowanie nauk behawioralnych pomoże tworzyć strategie, które będą wspierać ludzi w podejmowaniu lepszych decyzji zdrowotnych – podkreśla dr Paweł Grzesiowski.

Zespół BOND powstał w wyniku wielomiesięcznej współpracy GIS i UNICEF. Składa się z ekspertów reprezentujących zarówno instytucje państwowe, jak i akademickie. W jego skład weszli przedstawiciele Głównego Inspektoratu Sanitarnego, Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, Instytutu Matki i Dziecka, Fundacji Instytutu Matki i Dziecka, Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego PZH–BIP, Narodowego Funduszu Zdrowia oraz Krajowego Centrum Przeciwdziałania Uzależnieniom.

– Skuteczna polityka zdrowotna powinna zacząć się od zrozumienia, jakie realne potrzeby i bariery napotykają ludzie w codziennych decyzjach zdrowotnych, zwłaszcza osoby z grup najbardziej potrzebujących pomocy. Dzięki analizie zachowań i podejściu opartemu na dowodach możliwe jest projektowanie polityk i programów, które są skuteczne i dostosowane do różnych grup społecznych, w tym uchodźców i migrantów – mówi Nona Zicherman, koordynatorka krajowa Biura UNICEF ds. Reagowania na Potrzeby Uchodźców w Polsce. Podkreśla też wagę współpracy międzynarodowej: – Cieszę się, że dzięki dzieleniu się naszą wiedzą i doświadczeniem UNICEF może przyczynić się do trwałego wykorzystania nauk behawioralnych dla poprawy zdrowia i dobrostanu dzieci oraz rodzin tutaj, w Polsce.

Powołaniu zespołu towarzyszył cykl intensywnych szkoleń, w których uczestniczyli przedstawiciele różnych instytucji współtworzących zespół. Warsztaty prowadzili eksperci z uznanych ośrodków naukowych i zdrowotnych, m.in. Yale School of Medicine, London School of Economics and Political Science, European Centre for Disease Prevention and Control oraz brytyjskiego National Health Service.

Uczestnicy szkoleń zdobywali praktyczne umiejętności w zakresie projektowania i wdrażania interwencji opartych na naukach behawioralnych. Zapoznali się z doświadczeniami zespołów działających m.in. we Francji i Wielkiej Brytanii, uczyli się stosowania metod jakościowych i ilościowych w badaniach oraz poznali zasady etycznego i zorientowanego na człowieka podejścia do projektowania polityk.

Zespół BOND już rozpoczyna swoją pierwszą interwencję – będzie ona dotyczyć promocji rutynowych szczepień wśród dzieci zarówno z Polski, jak i pochodzących z rodzin uchodźczych. Dzięki połączeniu wiedzy z zakresu zdrowia publicznego i psychologii zachowań, działania te mają szansę skuteczniej trafić do różnych grup społecznych, niwelując obawy i podnosząc zaufanie do szczepień.

Powstanie Zespołu Nauk Behawioralnych przy GIS to pierwszy tak odważny krok w kierunku tworzenia polityk zdrowotnych opartych nie tylko na danych epidemiologicznych, ale również na realnym zrozumieniu potrzeb i decyzji obywateli. Dzięki współpracy ekspertów z różnych dziedzin i międzynarodowemu wsparciu, Polska wchodzi na nowy etap w projektowaniu skutecznych, empatycznych i adekwatnych do wyzwań zdrowotnych interwencji.

fot. Główny Inspektorat Sanitarny