Rekordowa liczba przeszczepów wątroby w UCK, szpitalu GUMed

22.01.2025

Aż 78 wątrób w ciągu ostatniego roku i już ponad 300 od początku programu przeszczepili specjaliści transplantolodzy z Uniwersyteckiego Centrum Klinicznego, szpitala GUMed. To sprawia, że gdański szpital jest jednym z liderów w tej dziedzinie w Polsce.
– Chcielibyśmy, żeby w UCK powstało kompleksowe centrum chorób wątroby oraz pierwsza w Polsce pracownia perfuzji narządów – mówi dr hab. n. med. Piotr Domagała z Kliniki Chirurgii Onkologicznej, Transplantacyjnej i Ogólnej, lekarz odpowiedzialny za program przeszczepień wątroby w szpitalu klinicznym Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego.

Uniwersyteckie Centrum Kliniczne jest wysoko specjalistycznym ośrodkiem transplantacyjnym, w którym przeszczepia się serca, nerki, szpik, rogówki oraz płuca. W 2018 roku w szpitalu rozpoczęto również program transplantacji wątroby. I to właśnie m.in. w tym obszarze gdański ośrodek zanotował bardzo dużą dynamikę i osiągnął rekordową, w porównaniu do ubiegłych lat, liczbę transplantacji. Od początku programu przeszczepiono tu już ponad 300 wątrób, natomiast aż 78 transplantacji, co stanowi ponad jedną czwartą wszystkich przeszczepień tego organu, wykonano w ubiegłym roku.

Jak zaznacza chirurg transplantolog dr hab. n. med. Piotr Domagała z Kliniki Chirurgii Onkologicznej, Transplantacyjnej i Ogólnej UCK, kluczem do sukcesu okazała się reorganizacja całego programu.
– Zmodyfikowaliśmy i zintensyfikowaliśmy kwalifikację pacjentów ze schyłkową niewydolnością wątroby, poszerzyliśmy zespół specjalistów pracujących z pacjentami przed i po przeszczepieniu oraz wprowadziliśmy program pozaustrojowej perfuzji wątroby, która pozwala na wykorzystanie narządów od tzw. dawców suboptymalnych oraz tych znajdujących się w szpitalach oddalonych w sporej odległości od Gdańska – wymienia lekarz.

Pierwsza transplantacja z wykorzystaniem wątroby, która wcześniej poddana była pozaustrojowej perfuzji w hipotermii, wykonana była w UCK w maju ubiegłego roku. Od tego czasu wykonanych zostało 9 takich procedur. W planach lekarze mają również rozpoczęcie programu pozaustrojowej perfuzji wątroby w normotermii, która pozwala na ocenę narządu przed transplantacją tak, aby mieć pewność, że narząd podejmie pracę po przeszczepieniu.
– Do tego potrzebujemy stworzyć pracownię perfuzji narządów w UCK. Mogłaby to być wspólna pracownia dla wszystkich narządów – wątroby, nerek, ale może również serca i płuc. Byłaby to pierwsza tego typu jednostka w Polsce – zauważa transplantolog.

Zdaniem specjalistów z gdańskiego ośrodka wprowadzone zmiany organizacyjne oraz innowacje, a także zasoby kadrowe, sprzętowe i lokalowe sprawiają, że UCK mogłoby przeszczepiać od 100 do 120 wątrób rocznie.
– Trzeba jednak pamiętać, że liczby są ważne, ale nie najważniejsze. Najważniejsze jest życie i zdrowie naszych pacjentów. Musimy patrzeć na wyniki, zarówno krótkoterminowe, jak i te odległe oraz nieustannie rozwijać spektrum procedur, które możemy zaoferować naszym pacjentom. Transparentne procedury i praca zespołowa pozwalają na precyzyjny dobór biorców w oparciu o światowe wytyczne i standardy. Chcielibyśmy znaleźć tak zwany kompromis pomiędzy dobrymi wynikami, a niską umieralnością pacjentów ze schyłkową niewydolnością wątroby oraz z guzami wątroby. Chcielibyśmy pomóc każdemu, ale mamy świadomość, że nie zawsze jest to możliwe – podkreśla dr hab. n. med. Piotr Domagała.

Kluczowym czynnikiem, jeżeli chodzi o liczbę przeprowadzanych transplantacji w ogóle, jest liczba dawców. Ubiegły rok był rekordowy dla krajowej transplantologii, łącznie przeszczepiono prawie 2200 narządów, w tym 615 wątrób. Większa świadomość społeczeństwa i rosnąca liczba dawców zmarłych to możliwość uratowania wielu pacjentów.
– W Polsce jesteśmy w fazie zmiany systemu alokacji i dystrybucji “ofert” wątrób i jest to dość skomplikowane. Chcielibyśmy, aby najbardziej chorzy i potrzebujący pacjenci otrzymywali narządy jak najszybciej, ale z drugiej strony chcielibyśmy zapewnić równy dostęp pacjentom z całej Polski do tej metody leczenia – mówi transplantolog i zaznacza, że zapotrzebowanie na przeszczepienie wątroby w Polsce jest dużo większe niż liczba wykonywanych transplantacji. – W mojej ocenie cały czas wielu pacjentów nie dociera do etapu, w którym ktoś pomyśli, że mogliby być kandydatami do przeszczepiania wątroby. Oni umierają, gdyż zbyt późno otrzymują pomoc. Albo nie są właściwie kierowani, albo bariera, np. finansowa, uniemożliwia im dotarcie do dużego ośrodka (takiego jak np. UCK), albo zaawansowanie choroby jest zbyt duże, aby im pomóc. Dość nową dziedziną jest onkotransplantologia, a więc przeszczepienie narządu ze wskazań onkologicznych. Rośnie liczba rozpoznanych raków wątroby na wczesnym etapie – zwiększył się dostęp do diagnostyki obrazowej, głównie za sprawą tzw. kart DILO, co pozwala wykrywać wiele zmian nowotworowych na wczesnym etapie – dodaje.

UCK dąży do tego, aby pacjenci mieli dostęp do najlepszej opieki i najnowocześniejszych technologii, a ich diagnostyka i leczenie przebiegało w sposób kompleksowy. W planach jest stworzenie centrum chorób wątroby.
– Chcielibyśmy, żeby była to jednostka z prawdziwego zdarzenia. Taki ośrodek zapewniłby pacjentom szeroki i kompleksowy dostęp do diagnostyki i leczenia, angażując specjalistów z wielu specjalności – chirurgii, gastroenterologii, radiologii, anestezjologii, fizjoterapii, immunologii, nefrologii czy patomorfologii.

Zespół UCK