13.01.2025
W ostatnich latach diagnostyka jest ukierunkowana na szybkie, proste i nieinwazyjne metody, które są oparte przede wszystkim na wykrywaniu lotnych związków organicznych (LZO) i charakterystycznych profili LZO jako markerów diagnostycznych, które powstają w wyniku procesów chorobowych, zmieniających normalne szlaki fizjologiczne i metaboliczne. Badania w kierunku rozwoju diagnostyki są skierowane na analizę powietrza, które wydychają pacjenci. Można w nim znaleźć liczne substancje lotne, np. aldehydy, ketony, tlenki azotu, tlenki siarki i inne. Skuteczne wykrycie na wczesnym etapie markerów chorobowych raka płuc może skutkować wczesną diagnozą początkowego stanu chorobowego i skierowaniem pacjenta do dalszych badań w celu wykluczenia bądź potwierdzenia jednostki chorobowej.
Niska dostępność nieinwazyjnych metod monitorowania i identyfikacji raka płuc skłania ku rozwojowi technik umożliwiających analizę oddechu pod kątem określenia profili zapachowych, tzw. „odcisków palca”. Jest to prężnie rozwijająca się dziedzina, która ma potencjalny wpływ kliniczny i może dać możliwości wczesnego wykrywania i oceny przebiegu raka płuc. Przyspieszenie diagnozy jest bardzo pożądane, gdyż konwencjonalne metody, jak radiografia klatki piersiowej, cytologia plwociny, biopsja, czy tomografia komputerowa, uniemożliwiają przeprowadzanie szybkich badań przesiewowych szerokiego zakresu populacji. Najczęściej diagnozowane są stadia, gdzie leczenie jest już utrudnione i nieskuteczne ze względu na zbyt późną diagnozę. Dlatego zapotrzebowanie na skuteczne i szybkie narzędzia do wczesnego wykrywania raka płuc poprzez nieinwazyjną analizę oddechu pacjentów jest zarówno krytyczne, jak i pilne.
O tym doskonale wiedzą naukowcy GUMed, którzy realizują projekt badawczy finansowany ze środków Narodowego Centrum Nauki (NCN) w ramach konkursu OPUS25, UMO-2023/49/B/ST5/03756, Nowe materiały receptorowe do konstrukcji bioelektronicznego nosa w celu szybkiego i skutecznego wykrywania biomarkerów raka płuc zawartych w wydychanym powietrzu., kierowany przez prof. Wojciecha Kamysza.
Skład zespołu nie jest jeszcze zamknięty, dlatego mogą do niego aplikować zarówno studenci, jak i doktoranci. Okres stypendium, który jest przewidziany na realizację tego projektu, to 4 lata i opiewa na 160 tysięcy złotych. Pełny zakres informacji na temat możliwości aplikowania i uczestniczenia w tym projekcie jest dostępny TUTAJ
W ramach tego projektu powstanie mobilny bio-enos, który powinien umożliwić szybkie pobranie próbki oddechowej oraz detekcję biomarkerów. Skuteczne zastosowanie matryc bioczujników wymaga zaprojektowania odpowiednich elementów biorozpoznawczych oraz ich integracji z przetwornikami tak, aby uzyskać łatwo mierzalny sygnał analityczny. Zaprojektowanie i konstrukcja bio-enosów na bazie materiałów biomimetycznych, umożliwiających analizę próbek oddechu pod kątem wykrywania biomarkerów, może w najbliższej perspektywie skutkować realnymi zastosowaniami w branży opieki zdrowotnej, w tym w diagnostyce chorób. Może to skutkować obiecującymi narzędziami diagnostycznymi do wykrywania różnych chorób. Projekt ma poszerzyć wiedzę w zakresie diagnostyki i terapii. Ma też potencjał komercjalizacji, bo mogą nim być zainteresowane firmy z branży medycznej.