Obchody Światowego Dnia Malarii

29.04.2024

Światowa Organizacja Zdrowia uznała 25 kwietnia światowym dniem malarii. Z tej okazji Instytut Medycyny Morskiej i Tropikalnej 25 kwietnia 2024 r. zorganizował spotkanie naukowe, podczas którego rozmawiano o epidemiologii, prewencji i diagnostyce tego schorzenia. W wydarzeniu władze GUMed reprezentowali: prof. Edyta Szurowska, prorektor ds. klinicznych; prof. Agnieszka Zimmermann, prorektor ds. jakości kształcenia; prof. Przemysław Rutkowski, dziekan Wydziału Nauk o Zdrowiu z IMMiT oraz dr hab. Magdalena Błażek, prof. uczelni, prodziekan WNoZ z IMMiT.

Spotkanie otworzył prof. Maciej Grzybek z Zakładu Parazytologii Tropikalnej GUMed. Część wykładową rozpoczęła dr hab. Beata Biernat z tej samej jednostki. Specjalistka omówiła gatunki wektorów (przenosicieli) zarodźca w Polsce i Europie, zwracając uwagę na fakt, że w naszym kraju cały czas są kompetentne wektory malarii w tym nowy gatunek wykryty w 2023 r., a dopiero od 1968 r. WHO uznało nasz kraj za wolny od malarii endemicznej.

Kolejną prelegentką była dr Anna Kuna z Kliniki Chorób Tropikalnych i Pasożytniczych GUMed, która przedstawiła dostępne szczepienia przeciwko malarii, zwracając uwagę na fakt, że ich skuteczność waha się od 30 do 70% w zależności od preparatu. Należy pamiętać, że szczepienia przeciwko zimnicy dostępne są jedynie dla populacji pediatrycznej w Afryce.

W wystąpieniu dotyczącym metod diagnostycznych malarii dr hab. Beata Szostakowska z Zakładu Parazytologii Tropikalnej podkreśliła konieczność ciągłego szkolenia kadry medycznej celem prawidłowego diagnozowania zarażenia. W drugiej części spotkania mgr Daniel Kasprowicz, Ambasador GUMed, prezes Fundacji dla Madagaskaru, dyrektor Kliniki im. Jana Beyzyma na Madagaskarze opowiedział natomiast o leczeniu ciężkiej malarii w prowadzonym przez siebie ośrodku.

Doktor Agnieszka Wroczyńska z Kliniki Chorób Tropikalnych i Pasożytniczych GUMed zapoznała uczestników spotkania z algorytmem postępowania z pacjentem gorączkującym po podróży do tropiku. W swoim wykładzie podkreśliła obowiązkową konieczność wdrożenia diagnostyki malarii u każdego gorączkującego powracającego ze strefy sub- i tropikalnej. Prof. Krzysztof Korzeniewski z Zakładu Medycyny Tropikalnej i Epidemiologii GUMed przedstawił wyniki monitoringu zarażeń Plasmodium w Afryce Centralnej i Wschodniej. Wskazał, iż pomimo wielu zapewnień biur podróży i organizatorów wycieczek, malaria występuje na Zanzibarze, a w Polsce brakuje ujednoliconego systemu raportowania i analiz danych dotyczących wyjeżdzających i chorób związanych z podróżą.

Ostatnią prelekcję wygłosił o. Emil Kałka, dyrektor administracyjny Centrum Zdrowia im. Św. Łukasza w Kifangondo w Angoli, który przedstawił działalność Centrum i zaprosił społeczność GUMed do wspierania ośrodka poprzez wyjazdy stażowe i kliniczne.

Krajowy Ośrodek Medycyny Tropikalnej Instytutu Medycyny Morskiej i Tropikalnej prowadzi kompleksową diagnostykę malarii u pacjentów powracających ze strefy tropikalnej. Laboratorium diagnostyczne Zakładu Parazytologii Tropikalnej wykorzystuje złoty standard diagnostyczny – cienki rozmaz krwi i badanie grubej kropli krwi oraz badania molekularne z wykorzystaniem łańcuchowej reakcji polimerazy. Pracownicy Zakładu organizują szkolenia i kursy doskonalące dla diagnostów laboratoryjnych celem poprawienia jakości i skuteczności diagnostyki malarii i innych chorób tropikalnych i pasożytniczych.

Malaria (zimnica) jest chorobą wektorową, którą wywołuje pierwotniak z rodzaju Plasmodium. Jest ona przenoszona przez samice komara z rodzaju Anopheles i stanowi duże zagrożenie dla zdrowia publicznego, zwłaszcza w krajach o niskim i średnim dochodzie. Za rozwój zimnicy odpowiedzialnych jest pięć gatunków Plasmodium: P. falciparum, P. vivax, P. malariae, P. ovale i P. knowlesi. P. falciparum jest najbardziej niebezpiecznym gatunkiem i jest odpowiedzialny za większość przypadków ciężkiej i śmiertelnej malarii. Do zarażenia zarodźcem malarii w większości przypadków dochodzi poprzez ukłucie komara. Istnieją również inne drogi zarażenia takie jak wędrówka pasożyta z krwią matki do ciała płodu (via placenta), czy poprzez kontakt z krwią zarażonego (np. poprzez zakłucie igłą podczas zabiegów pielęgniarskich).

fot. Paweł Sudara/GUMed