Podwójnie uroczysta 20. ADA

16.02.2024

Już po raz dwudziesty dermatolodzy, alergolodzy, pediatrzy oraz lekarze różnych specjalności zainteresowani poszerzeniem wiedzy w zakresie dermatoz alergicznych, łuszczycy, dermatoonkologii oraz najnowszych metod terapii biologicznej spotkali się podczas jubileuszowej edycji Międzynarodowej Akademii Dermatologii i Alergologii (ADA) w Gdyni. Organizatorami wydarzenia, które odbyło się w dniach 9-11 lutego br. były: Katedra i Klinika Dermatologii Wenerologii i Alergologii Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego kierowana przez przewodniczącego Komitetu Organizacyjnego i Naukowego prof. Romana Nowickiego, Sekcja Dermatologiczna Polskiego Towarzystwa Alergologicznego oraz Oddział Morski Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego.

W oficjalnym otwarciu udział wzięli przedstawiciele władz Uczelni: rektor prof. Marcin Gruchała oraz prof. Edyta Szurowska, prorektor ds. klinicznych, którzy pogratulowali prof. Romanowi Nowickiemu jubileuszu 20-lecia Akademii oraz 40-lecia pracy naukowo-badawczej w Gdańskim Uniwersytecie Medycznym. Następnie Rektor GUMed wręczył nagrody zespołowe dydaktyczne II stopnia autorom monografii ABC atopowego zapalenia skóry. AZS w pytaniach i odpowiedziach. Następnie prof. Maciej Kupczyk, prezydent Polskiego Towarzystwa Alergologicznego z Uniwersytetu Medycznego w Łodzi wręczył dyplomy lekarzom zasłużonym dla Akademii Dermatologii i Alergologii oraz Sekcji Dermatologicznej PTA.

Wydarzenie odbyło się pod honorowym patronatem Rektora GUMed i obejmowało 10 interdyscyplinarnych sesji tematycznych, 6 warsztatów szkoleniowych, pokaz wybranych przypadków klinicznych oraz 2 sesje satelitarne. W konferencji wzięło udział ponad 200 lekarzy dermatologów, alergologów i pediatrów z całego kraju, 77 wykładowców z wielu ośrodków akademickich w Polsce, jak również zagraniczni eksperci z Białorusi i Ukrainy oraz 64 przedstawicieli 32 firm i wydawnictw medycznych.

Oficjalne otwarcie konferencji zostało poprzedzone blokiem praktycznych warsztatów szkoleniowych, które cieszyły się dużym zainteresowaniem uczestników. Tematyka warsztatów obejmowała m.in. recepturę dermatologiczną, diagnostykę alergologiczną, choroby przenoszone drogą płciową, demoskopię, dermatochirurgię oraz leczenie dermatoz zapalnych, owrzodzeń podudzi i ran przewlekłych. Uroczystą inaugurację 20 ADA poprzedziły dwie sesje satelitarne Jak leczyć AZS? oraz dwie sesje tematyczne: Mikrobiom w AZS pod przewodnictwem prof. Wioletty Barańskiej-Rybak z Katedry i Kliniki Dermatologii, Wenerologii i Alergologii GUMed oraz sesja poświęcona dermatoonkologii. Głównym tematem był problem czerniaka skóry, którego leczenie wymaga ścisłej współpracy doświadczonego dermatologa, chirurga i onkologa. Prof. Renata Zaucha z Kliniki Onkologii i Radioterapii GUMed oraz dr Kamil Drucis z Kliniki Chirurgii Onkologicznej, Transplantacyjnej i Ogólnej GUMed podzielili się z uczestnikami wiedzą na temat możliwości leczenia czerniaka, zależnie od stopnia zaawansowania tego nowotworu.

Po zakończeniu części oficjalnej prof. Roman Nowicki wygłosił pierwszy wykład sesji inauguracyjnej poświęcony dwudziestoletniej historii ADA oraz jubileuszowi Sekcji Dermatologicznej Polskiego Towarzystwa Alergologicznego powołanej 25 czerwca 2004 r. w Łodzi. Spotkania naukowo-szkoleniowe PTA stały się cykliczną inicjatywą naukowo-szkoleniową Sekcji Dermatologicznej. Temat jubileuszowy kontynuował prof. Jerzy Kruszewski z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, który uczestniczył we wszystkich spotkaniach ADA i podzielił się z uczestnikami konferencji swoimi wspomnieniami oraz podkreślił, że Sekcja Dermatologiczna Polskiego Towarzystwa Alergologicznego pod przewodnictwem prof. Nowickiego należała w minionych latach do najbardziej aktywnych sekcji tego towarzystwa naukowego. Jej dorobek naukowy, dydaktyczny i organizacyjny był ważną składową realizacji statutowych zadań i wizerunku PTA. Ciągle niedoceniony problem wpływu zanieczyszczenia powietrza na rozwój chorób alergicznych skóry, poruszył w kolejnym wykładzie prof. Andrzej Chciałowski z Wojskowego Instytutu Medycznego. Zanieczyszczenia powietrza, oprócz szkodliwego działania ogólnoustrojowego dotyczącego zwłaszcza układu oddechowego i sercowo-naczyniowego, wywierają także niekorzystny wpływ na skórę oraz przyczyniają się do promowania chorób alergicznych, zwłaszcza atopowego zapalenia skóry i wyprysku oraz innych stanów zapalnych. Początkowo na uszkodzenia spowodowane zanieczyszczeniami narażona jest bariera naskórkowa, z czym wiążą się pogorszenie jej funkcji regeneracyjnej i suchość. Cząsteczki zanieczyszczeń przenikają przez skórę za pośrednictwem gruczołów łojowych i mieszków włosowych, powodując szereg niekorzystnych reakcji w mechanizmie stresu oksydacyjnego oraz deregulacji immunologicznej.

Kolejne wykłady sesji inauguracyjnej przebiegały pod wspólnym hasłem Co nowego? Nowości w alergologii przedstawił prof. Kupczyk, prezydent PTA. Ostatnie lata przyniosły gwałtowny rozwój nowych metod diagnostycznych, w tym w szczególności diagnostyki molekularnej (komponentowej). Na podstawie badań opracowano również nowe standardy diagnostyczne, w tym m.in. w przewlekłej pokrzywce spontanicznej, nadwrażliwości na leki, atopowym zapaleniu skóry i astmie oskrzelowej. Synonimem postępu w medycynie są przede wszystkim terapie biologiczne, które umożliwiają osiągnięcie dobrej kontroli w najcięższych postaciach chorób alergicznych.

Prezydent elekt PTA prof. Radosław Gawlik ze Śląskiego Uniwersytetu Medycznego omówił standardy postępowania w anafilaksji. Ważne jest, aby wszyscy pacjenci zagrożeni reakcją anafilaktyczną mieli dostęp do adrenaliny do samodzielnego wstrzykiwania. Szybkie i prawidłowe podanie adrenaliny może uratować uczulonego pacjenta. Rolę leków biologicznych w chorobach alergicznych omówił prof. Marcin Moniuszko z Uniwersytetu Medycznego w Białegostoku. Ostatnie lata można określić jako złoty czas dla terapii chorób alergicznych i astmy. Coraz mocniej ugruntowuje się wiedza na temat skuteczności dostępnych także w Polsce nowych leków biologicznych wprowadzanych do terapii astmy, pokrzywki przewlekłej, atopowego zapalenia skóry czy wrodzonego obrzęku naczynioruchowego. Prof. Arkadiusz Jawień z Collegium Medicum w Bydgoszczy, UMK w Toruniu podczas swojej prelekcji odpowiedział na pytanie Co nowego w leczeniu ran przewlekłych?. Wprowadzona w 2019 r. przez European Wound Management Association (EWMA) nowa strategia postępowania z raną przewlekłą pod nazwą TIMERS ma na celu poprawę oraz unifikację działań prowadzących do skoordynowanego leczenia chorych. Poszczególne litery akronimu określają kolejne etapy postępowania i dotyczą oczyszczania, zakażenia i stanu zapalnego, wilgotnego środowiska oraz brzegów rany. We wszystkich tych etapach istnieje możliwość stosowania nowoczesnych sposobów postępowania. Duże znaczenie zyskuje, także leczenie ran przewlekłych za pomocą terapii podciśnieniowej (NPWT – negative pressure wound therapy). Wprowadzone ostatnio do leczenia ran przewlekłych zestawy terapii podciśnieniowej z drenażem przepływowym są w stanie nie tylko usunąć tkankę martwą, ale i przy zastosowaniu środka antyseptycznego zmniejszyć lub nawet wyeliminować zakażenie rany.

Drugiego dnia wydarzenia w sesji porannej prof. Jacek Szepietowski z Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu odpowiedział na pytanie: Co nowego w dermatologii?. Obecnie wprowadzanych jest szereg nowych opcji terapeutycznych, które zmieniają życie pacjentów. Prawie każdy miesiąc w dzisiejszej dermatologii przynosi nowości zarówno w poznawaniu mechanizmów molekularnych dermatoz, jak i nowych opcji leczniczych. To czyni dermatologię jedną z najbardziej dynamicznie rozwijających się, a tym samym ciekawych dyscyplin medycznych. Pokaz przypadków klinicznych tradycyjnie cieszył się dużym zainteresowaniem i wzbudził burzliwą dyskusję. W sesji: Alergologia szczególne zainteresowanie wzbudziły wykłady prof. Macieja Kaczmarskiego z Uniwersytetu Medycznego w Białegostoku oraz prof. Ryszarda Kurzawy z Instytutu Gruźlicy i Chorób Płuc Oddział Terenowy im. Jana i Ireny Rudników w Rabce-Zdroju, którzy poruszyli trudny problem alergii pokarmowej. Nierozpoznana alergia pokarmowa może wpływać niekorzystnie na ciężkość przebiegu AZS i zaburzać skuteczność leczenia tej choroby, zwłaszcza u pacjentów w wieku rozwojowym. Również ciężkie zagrażające życiu systemowe reakcje anafilaktyczne u dzieci są najczęściej wywoływane przez pokarmy, zwłaszcza orzechy, mleko i jaja. Nie zawsze jesteśmy w stanie wykryć przyczynę alergii przy użyciu oznaczania swoistych przeciwciał IgE. W wielu przypadkach z pomocą przychodzi diagnostyka molekularna (komponentowa) – Component Resolved Diagnostic – CRD, dzięki której często udaje się zidentyfikować cząsteczkę alergenu odpowiedzialną za wywołanie anafilaksji. Prof. Jerzy Kruszewski podzielił się swoimi bogatymi doświadczeniami z codziennej praktyki, omawiając różne przypadki kliniczne, zwracając uwagę na konsekwencje niewłaściwej „alternatywnej” diagnostyki alergologicznej. Prof. Grzegorz Porębski z Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego w tym roku po raz kolejny przedstawił nowe możliwości leczenia wrodzonego obrzęku naczynioruchowego (HAE), tym razem skupiając się na długoterminowym leczeniu profilaktycznym (LTP, long-term prophylaxis) polegającym na regularnym stosowaniu leków, które zmniejszają obciążenie chorobą poprzez zapobieganie atakom. Dzięki postępowi w wyjaśnieniu patofizjologii HAE możliwe było opracowanie nowszych terapii celowanych w długoterminowej profilaktyce. Dostępność nowoczesnych metod leczenia profilaktycznego, spersonalizowanego zarządzania chorobą i narzędzi do pomiaru wyników leczenia powoduje, że całkowita kontrola HAE jest obecnie realnym celem dla wielu pacjentów. Długoterminowa profilaktyka powinna być zindywidualizowana i rozważana u wszystkich pacjentów z HAE. Niedawno opracowano i zatwierdzono kilka wysoce skutecznych i bezpiecznych opcji leczenia LTP o wysokiej skuteczności i korzystnym profilu bezpieczeństwa, w tym dożylny i podskórny C1-INH oraz inhibitory kalikreiny: lanadelumab (podskórny) i berotralstat (doustny). Spośród wymienionych leków, jedynym dostępnym obecnie w Polsce w ramach programu lekowego jest lanadelumab. Prof. Maciej Chałubiński z Uniwersytetu Medycznego w Łodzi zwrócił uwagę na efekt plejotropowy leków biologicznych. Choć leki biologiczne precyzyjnie oddziałują na konkretne cytokiny lub ich receptory oraz na przeciwciała IgE, ich działanie immunologiczne jest znacznie szersze, co może być związane z szeroką aktywnością biologiczną i immunologiczną tych cytokin. Na zakończenie sesji prof. Nowicki przedstawił nowe możliwości leczenia przewlekłej pokrzywki spontanicznej (CSU) przy użyciu remibrutynibu – wysoce selektywnego, drobnocząsteczkowego inhibitora kinazy tyrozynowej Brutona, który działa za pośrednictwem receptorów Fcε na komórkach tucznych oraz receptorów limfocytów B. Wyniki wieloośrodkowych badań klinicznych wykazały, że remibrutynib skutecznie hamuje aktywność oraz nawroty CSU i może stać się nową opcją leczenia pacjentów z umiarkowanym lub ciężkim CSU, którzy nie reagują na leki przeciwhistaminowe.

Sesja Atopowe zapalenie skóry była poświęcona w całości tej najczęstszej dermatozie zapalnej wieku dziecięcego. Skuteczna terapia atopowego zapalenia skóry powinna gwarantować optymalną kontrolę choroby, zapobiegać zaostrzeniom oraz poprawiać jakość życia pacjentów. W dobie terapii biologicznych nie należy zapominać o potrzebie pielęgnacji skóry oraz miejscowego leczenia przeciwzapalnego, na co zwrócił uwagę w swoim wykładzie prof. Roman Nowicki. Połączenie codziennej terapii emolientowej i właściwej pielęgnacji skóry z leczeniem przeciwzapalnym należy dostosowywać do aktywności choroby. W przypadku zaostrzenia objawów wyprysku atopowego obowiązuje stosowanie miejscowych leków glikokortykosteroidowych (mGKS) i/lub miejscowych inhibitorów kalcyneuryny (mIK). Dobór właściwych i bezpiecznych preparatów przeciwzapalnych zależy od wieku pacjenta i umiejscowienia zmian skórnych. W przypadku, gdy mGKS są przeciwwskazane (zmiany na twarzy i szyi, okolicach zgięciowych) lub źle akceptowane (sterydofobia), mIK powinny być zawsze stosowane jako leki pierwszego wyboru. Stosowane w ostatnich latach leki biologiczne, dostępne w programach lekowych znacznie poszerzają możliwości kontroli tej choroby i pozwalają na remisję zmian skórnych w najcięższych przypadkach AZS. Prof. Magdalena Trzeciak z Katedry i Kliniki Dermatologii, Wenerologii i Alergologii GUMed oraz prof. Maciej Kupczyk przedstawili nową opcję terapeutyczną w AZS, jaką jest tralokinumab – przeciwciało monoklonalne skierowane przeciwko IL-13, lek biologiczny dostępny w Polsce od 2023 r. w ramach programu lekowego B.124 do leczenia ciężkiej postaci AZS u chorych od 12 roku życia. IL-13 jest jedną z kluczowych cytokin zaangażowanych w patogenezę AZS. Bierze udział w procesach zapalnych toczących się w skórze chorych na AZS, zaangażowana jest w jedną ze ścieżek mediowania świądu w AZS, pogłębia defekty bariery naskórkowej i odgrywa rolę w remodelingu. Skuteczność i bezpieczeństwo tralokinumabu w leczeniu AZS została potwierdzona licznymi badaniami klinicznymi w monoterapii i terapii łączonej z mGKS, w terapii krótko- i długoterminowej w grupie dorosłych i młodzieży chorujących na AZS. Innym lekiem, który pozwala osiągnąć optymalny cel terapeutyczny w atopowym zapaleniu skóry jest upadacytynib. Jest to nowy lek drobnocząsteczkowy zarejestrowany w UE dla dzieci i młodzieży w wieku 12 lat oraz dorosłych do leczenia postaci umiarkowanej i ciężkiej AZS. Mechanizm działania tego leku polega na hamowaniu aktywności kinaz janusowych (JAK) w szlaku przekaźnictwa wewnątrzkomórkowego JAK-STAT (ang. Signal transducers and activators of transcription) odpowiadającego za przesyłanie sygnału do jądra komórkowego i transkrypcji cytokin prozapalnych. Kontrowersyjny problem stosowania immunoterapii alergenowej (AIT) w atopowym zapaleniu skóry poruszyła w swoim wykładzie dr hab. Eliza Wasilewska z Kliniki Alergologii i Pulmonologii GUMed. Dotychczasowe badania i metaanalizy nie przynosiły jednoznacznych wyników wskazujących na korzyści ze stosowania AIT w AZS. Autorzy wielu doniesień podkreślają, że w wybranych przypadkach AZS z udowodnioną alergią IgE zależną, szczególnie na roztocze kurzu domowego, można rozważyć próbę immunoterapii.

Popołudniową część konferencji rozpoczęła tematycznie sesja Dermatologia. W wykładzie inaugurującym sesje prof. Michał Żmijewski, kierownik Katedry i Zakładu Histologii GUMed, przedstawił mitochondria jako ważny cel terapeutyczny w różnych chorobach skóry. Kolejne wykłady poświęcono były nowym możliwościom leczenia różnych dermatoz. Prof. Jacek Szepietowski przedstawił nowe perspektywy leczenia hidradenitis suppurativa (HS). Leczenie tej przewlekłej, zapalnej, nawracającej i wyniszczającej choroby skóry wymaga podejścia wielospecjalistycznego, z udziałem dermatologów i dermatochirurgów, a także lekarzy innych specjalności. Leczenie biologiczne odgrywa coraz to istotniejszą rolę w terapii HS. Ostatnio zaaprobowaną terapią jest sekukinumab. W oparciu o dotychczasowe badania, należy sadzić, że lek ten będzie efektywny zarówno w monoterapii, jak również będzie stanowić przygotowanie do wykonania zabiegu chirurgicznego w należnych przypadkach. Dr Tomasz Iwanowski z przychodni Dermedica w Gdańsku dokonał przeglądu najnowszych danych na temat opcji terapeutycznych bielactwa. Dzięki badaniom molekularnym i genetycznym, coraz lepiej poznajemy patogenezę tego schorzenia. Daje to możliwość zastosowania nowych metod leczenia, w tym miejscowych i doustnych inhibitorów kinazy janusowej, prostaglandyn i ich analogów, agonistów sygnalizacji Wnt/β-kateniny oraz terapii komórkowych. Dr Zbigniew Swacha z Centrum Dermatologicznego Febumed w Warszawie przedstawił terapię fotodynamiczną PDT (ang. photodynamic therapy) jako opcję leczenia rogowacenia słonecznego (AK) i raków podstawnokomórkowych (BCC). Dzięki PDT możliwe jest zniszczenie chorych tkanek w sposób wybiórczy i uniknięcie uszkodzeń zdrowych tkanek otaczających. Kliniczne wykorzystanie PDT w dermatologii dotyczy coraz powszechniejszego zastosowania w leczeniu nieczerniakowych nowotworów skóry. Według licznych doniesień naukowych skuteczność PDT w leczeniu BCC i AK wynosi około 90%. W sesji tej powrócił temat leczenia biologicznego, tym razem w łuszczycy. Od kilku dekad obserwuje się ogromny postęp w leczeniu dermatozy, szczególnie postaci umiarkowanej do ciężkiej. Mimo wprowadzenia szeregu nowoczesnych opcji leczniczych cały czas istnieje miejsce dla nowych terapii, które byłyby jeszcze bardziej skuteczne, a przede wszystkim zaspokajałyby stale istniejące potrzeby ciężko chorych. Wprowadzanie nowych leków rozszerza panel możliwości leczniczych i przekłada się na stosowanie zindywidualizowanego leczenia u chorych z łuszczycą. Kolejni wykładowcy przedstawili najnowsze leki dostępne w Polsce w ramach programów lekowych. Dr Aleksandra Wilkowska z Katedry i Kliniki Dermatologii, Wenerologii i Alergologii GUMed omówiła wyniki leczenia guselkumabem pacjentów z umiarkowaną i ciężką łuszczycą plackowatą, leczonych w szpitalu klinicznym GUMed. Guselkumab jest w pełni ludzkim przeciwciałem monoklonalnym IgG1, które wiąże się z podjednostką p19 IL-23 i hamuje wewnątrzkomórkową i końcową sygnalizację tej cytokiny. Metaanaliza randomizowanych, kontrolowanych badań klinicznych wykazała dużą skuteczność guselkumabu w leczeniu umiarkowanej do ciężkiej łuszczycy plackowatej. Prof. Jacek Szepietowski przedstawił z kolei pierwsze polskie doświadczenia z bimekizumabem. jedynym lekiem wykorzystującym innowacyjny mechanizm blokowania interleukiny (IL) 17A i 17F, cytokin zaangażowanych w patogenezę procesu zapalnego w łuszczycy. Szeroki program badań klinicznych porównujących bimekizumab bezpośrednio do innych leków przeciw łuszczycowych wykazał wysoką skuteczność bimekizumabu przy przewidywanym zadawalającym profilu bezpieczeństwa. Niewątpliwie stosując coraz to nowe leki, nie należy zapominać, że oprócz wysokiej skuteczności, to właśnie bezpieczeństwo decyduje o tym, czy lek będzie akceptowany przez naszych pacjentów. Prof. Andrzeja Kaszuby z Uniwersytetu Medycznego w Łodzi podczas swojego wykładu przybliżył temat hepatoprotekcji w dermatologii oraz omówił mechanizmy polekowego uszkodzenia wątroby (drug-induced liver injury, DILI), który jest zespołem objawów klinicznych spowodowanych toksycznym oddziaływaniem na wątrobę leków, preparatów naturalnej i chińskiej medycyny, innych preparatów ziołowych lub suplementów diety. Przedstawiono też główne czynniki ryzyka niealkoholowej stłuszczeniowej choroby wątroby (NAFLD), jej postacie, objawy kliniczne oraz możliwości profilaktyki. Problem bezpieczeństwa terapii był kontynuowany w wykładzie dr Doroty Purzyckiej-Bohdan z Katedry i Kliniki Dermatologii, Wenerologii i Alergologii GUMed, która omówiła problem leczenia łuszczycy u kobiet w ciąży i karmiących piersią. Wybór formy terapii łuszczycy w tej grupie pacjentek jest trudny ze względu na ograniczoną liczbę badań na temat bezpieczeństwa leków przeciwłuszczycowych u ciężarnych. W takich przypadkach zastosowanie terapii każdorazowo wymaga oszacowania korzyści i ryzyka. Spośród leków biologicznych preferowane są inhibitory czynnika martwicy nowotworów alfa (anty-TNFα). Wśród nich najkorzystniejsze właściwości wykazuje certolizumab pegol, ponieważ praktycznie nie przenika przez łożysko, Niemniej jednak stosowanie leków biologicznych w okresie ciąży rekomendowane jest wyłącznie w klinicznie uzasadnionych przypadkach. Prof. Khrystyna Lishchuk-Yakymovych z Uniwersytetu Medycznego we Lwowie przedstawiła wykład na temat objawów skórnych u pacjentów z wrodzonymi błędami odporności. Po swojej prelekcji ekspertka złożyła na ręce uczestników konferencji podziękowania za pomoc, jakiej Polacy udzielają walczącej Ukrainie.

Po raz pierwszy w programie ADA znalazła się sesja Kliniczne implikacje starzenia się skóry. W kolejnych wykładach sesji przedstawiono najczęstsze dermatozy osób starszych, w tym liszaj twardzinowy, choroby pęcherzowe, niektóre odmiany trądziku oraz nowotwory skóry. Wraz z wiekiem zmienia się struktura skóry, objawiając się ścieńczeniem naskórka i skóry właściwej, zwiększoną utratą wody oraz fragmentacją kolagenu i elastyny. Ponadto budowa skóry zmienia się, np. wraz ze zmniejszeniem liczby komórek Langerhansa i zwiększeniem populacji komórek regulatorowych, tj. limfocytów T Foxp3+. Zmiany te skutkują zwiększoną podatnością na infekcje oraz na nowotwory skóry, tj. raki czy czerniaki. Ryzyko zwiększonego ryzyka rozwoju nowotworów w starszym wieku omówiła w swoim wykładzie prof. Małgorzata Sokołowska-Wojdyło z Katedry i Kliniki Dermatologii, Wenerologii i Alergologii GUMed. Na problem świądu skóry w wieku podeszłym zwrócił uwagę dr hab. Andrzej Jaworek z Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego. Świąd starczy definiowany jest jako idiopatyczny, przewlekły świąd, występujący u osób powyżej 65 roku życia. Rozpowszechnienie świądu w tej grupie wiekowej dochodzi nawet do 70% populacji, co znacząco obniża jakość życia. W wielu przypadkach można zidentyfikować możliwe schorzenia dermatologiczne i niedermatologiczne, które powodują świąd, należy także pamiętać u pacjentów w tej grupie wiekowej o możliwym prowokowaniu świądu przez leki, tym bardziej, że istotnym problemem u osób starszych jest zjawisko polipragmazji. Z kolei prof. Cezary Kowalewski z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego przedstawił najnowsze możliwości diagnostyki liszaja twardzinowego (LS), który najczęściej rozwija się u kobiet w okresie pomenopauzalnym w okolicy anogenitalnej. Klinicznym problemem genitalnego LS jest przewlekły i nawrotowy przebieg choroby prowadzący w części przypadków do powikłań urologicznych oraz rozwoju nowotworów. Często w swojej codziennej praktyce dermatolodzy spotykają się z problemem chorób pęcherzowych u pacjentów w wieku podeszłym. Prof. Katarzyna Woźniak z Zakładu Immunodermatologii WUM w wykładzie poświęconym pemphigoidowi, najczęstszej dermatozie pęcherzowej w tej grupie wiekowej, zwróciła uwagę, iż zapadalność na pemfigoid pęcherzowy (BP) wzrasta ponad 60-krotnie po 80 roku życia, sięgając kilkuset przypadków na milion rocznie. Powyższe obserwacje są wynikiem stałej tendencji do wydłużania się życia oraz postępu medycyny i rozwoju farmakologii w Polsce i Europie. U pacjentów w tej grupie wiekowej wymagana jest szczególna rozwaga w planowaniu leczenia ze względu na współistniejące choroby internistyczne. Na istotne odmienności kliniczne oraz różnice w sposobie leczenia trądziku zwykłego i różowatego u osób starszych, zwróciły w swoich wykładach kolejno prof. Wioletta Baraska-Rybak z Katedry i Kliniki Dermatologii, Wenerologii i Alergologii GUMed oraz prof. Barbara Zegarska z Collegium Medicum w Bydgoszczy, UMK w Toruniu.

W ostatniej sesji drugiego dnia konferencji Alergologia dziecięca powrócono do problemu chorób dermatologicznych w najmłodszej grupie wiekowej. Poruszany już wcześniej problem alergii pokarmowej w atopowym zapaleniu skóry kontynuowała w swoim wykładzie dr hab. Katarzyna Plata-Nazar z Katedry i Kliniki Pediatrii, Gastroenterologii, Alergologii i Żywienia Dzieci GUMed, która przypomniała, że u około 30% niemowląt oraz małych dzieci z AZS rozpoznaje się współistniejącą alergię pokarmową, najczęściej alergię na białka mleka krowiego (ABMK). Właściwe rozpoznanie ABMK wymaga: przeprowadzenia wywiadu i badania dziecka, analizy wyników testów skórnych, badań immunologicznych, wykonania testów eliminacji i prowokacji. Leczeniem z wyboru ABMK jest dieta eliminacyjna u matki w przypadku dzieci karmionych naturalnie, natomiast u dzieci karmionych w sposób mieszany lub sztuczny podstawę stanowią mieszanki zawierające frakcję białkową o znacznym stopniu hydrolizy białka. Preparatami do postępowania w ciężkiej postaci ABMK są mieszanki aminokwasowe. Ich zastosowanie jako leczenie pierwszego wyboru jest uzasadnione u dzieci z AZS o ciężkim przebiegu. W sesji znalazło się miejsce dla rzadkich chorób wieku dziecięcego. Gość konferencji, prof. Oleg Pankratov z Uniwersytetu Medycznego w Mińsku zademonstrował przypadek 6-letniej dziewczynki z linijną IgA-pęcherzową dermatozą i omówił aktualne możliwości terapeutyczne tej jednostki chorobowej. Prof. Magdalena Lange z Katedry i Kliniki Dermatologii, Wenerologii i Alergologii GUMed przedstawiła najczęstsze postacie mastocytozy u dzieci z uwzględnieniem objawów klinicznych, diagnostyki oraz ryzyka anafilaksji.

W przerwach pomiędzy wykładami uczestnicy wydarzenia mieli możliwość zapoznania się z ofertami wydawnictw oraz firm farmaceutycznych i medycznych. Ostatni dzień spotkania przypadał na obchodzony przez uczestników spotkania XXXI Światowy Dzień Chorego, następnie odbyło się konsylium niedzielne z udziałem wielu wykładowców świeckich i duchownych, którzy akcentowali potrzebę holistycznego podejścia do chorego, uwzględniając zarówno aspekt biologiczny, psychospołeczny, jak i duchowy.

Organizatorzy spotkania zapowiedzieli również 21 edycję konferencji, która odbędzie 7 lutego 2025 r. w Gdyni.

fot. archiwum prywatne