Osiem projektów naszych badaczy z finansowaniem NCN

29.11.2023

Ponad 9 mln 600 tys. zł dofinansowania w ramach konkursów Narodowego Centrum Nauki OPUS 25 i PRELUDIUM 22 uzyskało 8 projektów realizowanych przez badaczy GUMed.

OPUS 25

Profesor Jan Dumański, dyrektor Międzynarodowej Agendy Badawczej otrzymał 2 807 840 zł na projekt pt. Funkcjonalne następstwa utraty chromosomu Y (LOY) w komórkach układu immunologicznego w kontekście chorób nowotworowych – badania ex-vivo oraz in vitro z wykorzystaniem komórek ludzkich. Jego celem jest zbadanie związku pomiędzy utratą chromosomu Y a rozwojem raka. Badacze skoncentrują się na określonych subpopulacjach leukocytów zarówno w krwi obwodowej, jak i mikrośrodowisku guza u pacjentów z rakiem jelita grubego i prostaty. Opracowany będzie także model LOY in vivo oraz przeprowadzona zostanie ocena funkcjonalna w modelach kohodowli komórek Treg z liniami komórkowymi z raka okrężnicy i prostaty. Przedsięwzięcie ma formę koordynacji projektu krajowego realizowanego w partnerstwie z Instytutem Genetyki Człowieka Polskiej Akademii Nauk, reprezentowanym przez prof. Natalię Rozwadowską.

Narodowe Centrum Nauki przyznało 2 186 880 zł dofinansowania prof. Miłoszowi Jaguszewskiemu z I Katedry i Kliniki Kardiologii GUMed na projekt pt. Sygnatura stresu oksydacyjnego w chorobie wieńcowej. Celem badania jest poznanie powiązania parametrów stresu oksydacyjnego z obecnością miażdżycy wieńcowej określonej przez CAC score oraz powiązania profilu lipidowego i utlenionych form lipoprotein z poziomem stresu oksydacyjnego w układzie naczyniowym. Oceniona zostanie również m.in. możliwość wykorzystania metabolomiki niecelowanej w badaniu czynników ryzyka różnicujących osoby bez miażdżycy wieńcowej od osób ze skłonnością do jej powstawania. Przedsięwzięcie ma formę koordynacji projektu krajowego realizowanego w partnerstwie z Politechniką Gdańską, reprezentowaną przez dr hab. inż. Annę Stanisławską-Sachadyn.

Kierownik Katedry i Zakładu Bromatologii GUMed dr hab. Małgorzata Grembecka uzyskała dofinansowanie w kwocie 1 999 336 zł na projekt pt. Odkrywając sekrety mikroplastiku – wpływ czynników indukujących uwalnianie mikroplastiku z opakowań, jego rola jako nośnika zanieczyszczeń metalicznych oraz biodostępność w warunkach trawienia in vitro. Jego celem jest określenie czynników indukujących uwalnianie mikroplastiku z opakowań wykonanych z tworzyw sztucznych, ich potencjału jako nośników metali oraz biodostępności. Badanie ma kluczowe znaczenie w kontekście bezpieczeństwa żywności. Projekt będzie realizowany we współpracy z dr hab. inż. Beatą Bochentyn, prof. uczelni z Instytutu Nanotechnologii i Inżynierii Materiałowej Politechniki Gdańskiej.

Profesor Wojciech Kamysz, kierownik Katedry i Zakładu Chemii Nieorganicznej GUMed uzyskał finansowanie w wysokości 1 938 580 zł na projekt pt. Nowe materiały receptorowe do konstrukcji bioelektronicznego nosa w celu szybkiego i skutecznego wykrywania biomarkerów raka płuc zawartych w wydychanym powietrzu. W ramach badania zaplanowano zaprojektowanie oraz syntezę materiałów biomimetycznych, takich jak peptydy, których celem jest naśladowanie receptorów węchowych, w tym białek wiążących odoranty. Kolejnym etapem prac będzie budowa mobilnego bioelektronicznego nosa, który powinien umożliwić szybkie pobranie próbki oddechowej oraz detekcję biomarkerów na odpowiednio niskim poziomie stężeń. Projekt będzie realizowany we współpracy międzynarodowej z badaczami z Brazilian National Institute for Cancer w Rio de Janeiro oraz z University of Rome Tor Vergata w Rzymie, a także z prof. Jackiem Gębickim z Katedry Inżynierii Procesowej i Technologii Chemicznej PG, poszerzając współpracę w ramach Uczelni Fahrenheita.

PRELUDIUM 22

Bioenergetyka śródbłonka jako nowy cel protekcji naczyń – identyfikacja mitochondrialnych mechanizmów terapii hipolipemizujących to temat projektu realizowanego przez mgr Alicję Braczko, doktorantkę z Katedry i Zakładu Biochemii GUMed, dofinansowanego przez NCN kwotą 209 520 zł. Ma on na celu zbadanie mechanizmów działania nowych terapii obniżających poziom lipidów na funkcję śródbłonka. W poszczególnych etapach badań wykorzystane zostaną linie komórkowe, mysi model hiperlipidemii oraz analiza u pacjentów cierpiących na hipercholesterolemię rodzinną, aby określić wpływ inhibitorów PCSK9 na funkcję śródbłonka i porównać zaobserwowane efekty ze statynami. Badanie potencjalnie pozwoli wskazać nowe cele terapii dysfunkcji śródbłonka naczyniowego, przyczyniające się do aktywacji mechanizmów regeneracyjnych niewydolnego serca i innych narządów, takich jak mózg, nerki czy płuca.

Doktorant z Katedry i Kliniki Dermatologii, Wenerologii i Alergologii GUMed lek. Karol Kołkowski otrzymał 196 420 zł dofinansowania na projekt pt. Płynna biopsja jako dodatkowe narzędzie diagnostyczne w ziarniniaku grzybiastym wczesnego stadium – badanie pilotażowe, mający na celu ustalenie możliwości diagnozowania ziarniniaka grzybiastego (MF) wczesnych stadiów z użyciem płynnej biopsji. W tym celu po pobraniu krwi oraz wycinków tkanki guza od pacjentów ze zdiagnozowanym MF wczesnego stadium przeprowadzona zostanie analiza wyizolowanego z nich DNA. Wnioski z badania pozwolą na ulepszenie procesu diagnostyki MF, a potencjalnie także na wprowadzenie terapii z użyciem spersonalizowanych leków. Najważniejszym spodziewanym efektem będzie dowiedzenie, że jest możliwe znalezienie tych samych wariantów w ctDNA i DNA pochodzącym z tkanki guza.

Realizacji projektu pt. Celowanie w metabolizm energetyczny w precyzyjnej terapii przeciwnowotworowej: nowe inhibitory LDH-A i PDK1 jako potencjalne strategie głodzenia komórek niedrobnokomórkowego raka płuc i złośliwego międzybłoniaka opłucnej podejmie się mgr Marika Frańczak, doktorantka z Katedry i Zakładu Biochemii GUMed, która uzyskała na ten cel 137 478 zł z NCN. Celem przedsięwzięcia jest zahamowanie przemian metabolicznych w komórkach niedrobnokomórkowego raka płuc (NSCL) oraz międzybłoniaka opłucnej (MPM), odpowiedzialnych za ich agresywność i oporność na leczenie. Planowane badania obejmą zarówno eksperymenty in vitro, jak i in vivo, a także ocenę próbek klinicznych. Innowacyjność przedsięwzięcia polega na jednoczesnym skupieniu na hamowaniu wzrostu komórek nowotworowych NSCLC i MPM oraz na próbie zrozumienia mechanizmów zachodzących podczas inhibicji dehydrogenazy mleczanowej (LDH-A), kinazy dehydrogenazy pirogronianowej (PDK1) oraz transporterów glukozy.

Projekt pt. Określenie częstości występowania i znalezienie najbardziej odpowiedniego badania przesiewowego w kierunku śródnabłonkowej neoplazji odbytu (AIN) u pacjentek z HPV-zależnymi chorobami ginekologicznymi dofinansowany kwotą 133 653 zł realizować będzie lek. Michał Brzeziński, doktorant z Zakładu Propedeutyki Onkologii GUMed pod kierownictwem dr. hab. Macieja Stukana z tej samej jednostki. W jego trakcie określone zostanie ryzyko powstania AIN u pacjentek, u których istnieje wysokie prawdopodobieństwo rozprzestrzenienia się infekcji wirusa HPV na całą strefę anogenitalną. Wyniki tego badania mogą w przyszłości przyczynić się do poszerzenia wskazań do szczepień przeciw HPV oraz do wykonywania badań przesiewowych w kierunku śródnabłonkowej neoplazji odbytu wysokiego stopnia i raka odbytu w grupie pacjentek leczonych z powodu HPV-zależnych chorób ginekologicznych.

Narodowe Centrum Nauki w ramach konkursów OPUS 25 i PRELUDIUM 22 dofinansowało łącznie 407 projektów, przeznaczając na ten cel ponad 338 mln zł. Szczegółowe informacje o statystykach obu programów oraz zakwalifikowanych do finansowania projektach dostępne są na stronie NCN.

fot. Paweł Sudara/GUMed, archiwum prywatne