Wręczono stypendia L’Oréal-UNESCO Dla Kobiet i Nauki

15.11.2023

Doktor Aleksandra Rutkowska, adiunkt w Zakładzie Anatomii i Neurobiologii, zastępca kierownika badań Centrum Chorób Mózgu GUMed otrzymała jedno z tegorocznych stypendiów L’Oréal-UNESCO Dla Kobiet i Nauki w kategorii habilitacyjnej. Laureatkę wyróżniono za opracowanie metod stymulacji potencjału regeneracyjnego mieliny w ośrodkowym układzie nerwowym. Stypendia wręczono podczas uroczystej gali zorganizowanej 14 listopada 2023 r., w której uczestniczył prof. Michał Markuszewski, prorektor ds. nauki. Przyznaje je niezależne Jury pod przewodnictwem prof. Ewy Łojkowskiej z Międzyuczelnianego Wydziału Biotechnologii UG i GUMed.

od lewej: prof. Ewa Łojkowska, prof. Michał Markuszewski, dr Aleksandra Rutkowska, prof. Bartosz Karaszewski

Doktor Rutkowska bada układ nerwowy, a zwłaszcza możliwości poznawcze i procesy zachodzące w mózgu. Układ nerwowy porównuje do skomplikowanej układanki, której każdy kolejny odkryty fragment pozwala na lepsze zrozumienie całego obrazu.

– Celem moich badań jest opracowanie terapii stymulującej odbudowę osłonek mielinowych neuronów u ludzi – mówi dr Aleksandra Rutkowska. – Moim wielkim naukowym marzeniem jest przyczynienie się do powstania nowych leków, które umożliwią uruchomienie potencjału naprawczego mózgu. Chciałabym mieć swój udział w przywróceniu pacjentom ze stwardnieniem rozsianym i innymi chorobami neurodegeneracyjnymi nadziei na pełniejsze, aktywne życie – bez ograniczeń.

W pracy naukowej dr Rutkowska skupia się na badaniu mechanizmów uszkodzenia mieliny oraz poszukiwaniu strategii zapobiegania jej uszkodzeniom oraz odbudowy, szczególnie w kontekście stwardnienia rozsianego, najczęstszej przyczyny nieurazowej niepełnosprawności neurologicznej u młodych dorosłych. Do uszkodzenia osłonki mielinowej dochodzi w przebiegu przewlekłych chorób neurodegeneracyjnych, m.in. takich jak: stwardnienie rozsiane, choroba Alzhaimera czy choroba Parkinsona, ale również w konsekwencji nagłych zdarzeń, jak np. udar. Utrata osłonki mielinowej powoduje szereg objawów neurologicznych: problemy z równowagą, zaburzenia poznawcze czy upośledzenie funkcji mięśniowych. Badania dr Aleksandry Rutkowskiej skupione są na analizie funkcji szeregu receptorów i kanałów, które mogą mieć kluczowe znaczenie w procesie odbudowy osłonki włókien nerwowych (mieliny), izolującej aksony oraz umożliwiającej szybkie i skuteczne przesyłanie impulsów nerwowych.

W tym roku do programu aplikowało rekordowo dużo kandydatek. Wpłynęło łącznie 274 prac w trzech kategoriach: 134 – w kategorii habilitacyjnej, 117 – doktoranckiej, 23 – magisterskiej. Po szczegółowej, trzyetapowej analizie aplikacji, Jury wyłoniło stypendystki 23. edycji programu.

– Każdego roku odnotowujemy niezwykle wysoki poziom prezentowanych zgłoszeń, w tym roku dodatkowo cieszyliśmy się wysoką frekwencją. Mogliśmy nagrodzić średnio jedną z 50 aplikujących naukowczyń w danej kategorii. To wszystko świadczy o rosnącej popularności naszego programu, jak również utwierdza nas w przekonaniu, że warto realizować dalsze działania na rzecz promowania różnorodności w zespołach badawczych. Wiosną 2024 roku ruszamy z kolejną edycją naszego programu i już teraz zachęcamy wszystkie badaczki do śledzenia informacji na ten temat – powiedziała prof. Ewa Łojkowska, przewodnicząca Jury programu L’Oréal-UNESCO Dla Kobiet i Nauki.

Łącznie przyznano sześć stypendiów w trzech kategoriach – magistranckiej, doktorskiej i habilitacyjnej wynoszące odpowiednio po 25 000 zł, 35 000 zł i 40 000 zł. Laureatką pierwszej z nich została Natalia Sauer z Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu, nagrodzona za badania nad wpływem nanosekundowych impulsów elektrycznych na ekspresję markerów powierzchniowych LAG-3 i PD-1 na komórkach czerniaka barwnikowego (A375) i bezbarwnikowego (C32). W kategorii doktoranckiej stypendia otrzymały: mgr inż. Angelika Andrzejewska-Romanowska z Instytutu Chemii Bioorganicznej PAN w Poznaniu za charakterystykę dynamiki strukturalnej i funkcjonalnej genomów RNA aktywnych retrotranspozonów LTR oraz mgr inż. Elżbieta Wątor ze Szkoły Doktorskiej Nauk Ścisłych i Przyrodniczych w Małopolskim Centrum Biotechnologii UJ za opracowanie molekularnych podstaw deoksyhypuzynacji. W kategorii habilitacyjnej obok dr Rutkowskiej wyróżniono: dr inż. Martę Pacię z Jagiellońskiego Centrum Rozwoju Leków UJ za odkrycie nowych aspektów patofizjologii kropel lipidowych w zapaleniu izolowanego naczynia krwionośnego oraz dr Magdalenę Zdrowowicz-Żamojć z Katedry Chemii Fizycznej UG za badania dotyczące radiouwrażliwiania poprzez skojarzone działanie modyfikowanych nukleozydów i inhibitorów naprawy DNA w celu poprawy skuteczności radioterapii.

Celem programu L’Oréal-UNESCO Dla Kobiet i Nauki jest promowanie osiągnięć naukowych utalentowanych badaczek, zachęcanie ich do kontynuacji prac, zmierzających do rozwoju nauki oraz udzielenie wsparcia finansowego. W Polsce program prowadzony jest od 2001 r. Organizatorem jest L’Oréal Polska wraz z Polskim Komitetem do spraw UNESCO, Ministerstwem Edukacji i Nauki, Polską Akademią Nauk oraz UN Global Compact Network Poland. Do 2015 r. przyznawane były stypendia dla 5 wybitnych badaczek. Od 16. edycji programu ze względu na nową kategorię dla magistrantek roczne stypendia przyznawane są 6 kobietom nauki. W ciągu 23 lat w Polsce Jury wyróżniło 123 stypendystki.

Więcej informacji dostępnych jest na stronie organizatora programu stypendialnego.

Fot. archiwum prywatne, materiały prasowe organizatorów programu L’Oréal-UNESCO Dla Kobiet i Nauki