Jak przekazywać niekorzystne informacje medyczne? Nowość wydawnicza GUMed

23.06.2023

Pod redakcją naukowców Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego – dr. Krzysztofa Sobczaka z Zakładu Socjologii Medycyny i Patologii Społecznej, dr. Macieja Walkiewicza z Zakładu Badań nad Jakością Życia i studentki IV r. kierunku lekarskiego Julii Lenkiewicz ukazała się publikacja zatytułowana Przekazywanie niekorzystnych informacji medycznych. Wskazówki, propozycje, rozwiązania. Książkę wydało Wydawnictwo GUMed.

Praca została przygotowana przez pracowników i studentów GUMed, którzy z myślą o swoich koleżankach i kolegach podjęli trud przeanalizowania różnych modeli oraz zasad komunikacyjnych pomocnych w sytuacjach przekazywania niekorzystnych informacji medycznych. Zawiera przegląd wybranych narzędzi komunikacyjnych, których celem jest wsparcie pracowników ochrony zdrowia w realizacji zadań związanych z notyfikacją tego rodzaju wiadomości.

– To pierwsza polskojęzyczna publikacja tego typu, w której zebrano międzynarodowe protokoły, metody, modele i zasady komunikacji, które znajdują zastosowanie w przypadku przekazywania tak trudnych treści jak np. niekorzystne rokowania czy śmierć bliskiej osoby – zaznaczyła w recenzji dr Agata Rudnik z Zakładu Psychologii Klinicznej i Zdrowia UG.

Książka przedstawia rozwiązania, jakie pojawiły się w literaturze przedmiotu, dotyczące m.in. sposobów informowania rodziców o chorobie onkologicznej ich dzieci, przekazywania informacji o śmierci lub chorobie płodu, komunikacji z osobami z niepełnosprawnością intelektualną. Zawiera także wskazówki dotyczące przekazywania informacji o błędach medycznych, powikłaniach lub nagłym pogorszeniu stanu zdrowia oraz o śmierci osoby bliskiej. Wskazuje także rozwiązania dotyczące dostarczania niekorzystnych wiadomości przy użyciu połączenia audio lub audio-video.

Umiejętności związane z efektywną komunikacją stają się coraz bardziej docenianymi i pożądanymi kompetencjami wśród pracowników ochrony zdrowia.

– Szkolenia z zakresu komunikacji medycznej cieszą się coraz większą popularnością i zdają się wychodzić naprzeciw oczekiwaniom wynikającym zbyt małej ilości godzin poświęcanym tym zagadnieniom w programie kształcenia – podkreślają Krzysztof Sobczak, Maciej Walkiewicz i Julia Lenkiewicz, redaktorzy książki. – Nasze doświadczania, będące następstwem m.in. ewaluacji zajęć prowadzanych w ramach projektu Med-Kom, wskazały na potrzebę zebrania i opracowania narzędzi komunikacyjnych związanych z przekazywaniem niekorzystnych informacji medycznych. Studenci zwrócili naszą uwagę na potrzebę przygotowania pomocy dydaktycznych, które mogłyby stanowić dla nich wskazówkę i ułatwić trening. Był to powód, dla którego zdecydowaliśmy się na opracowanie książki, która w prostej formie przedstawiałaby protokoły funkcjonujące od lat w obszarze związanym z notyfikacją trudnych wiadomości.

od lewej: dr Krzysztof Sobczak, Julia Lenkiewicz, dr Maciej Walkiewicz

Książka, choć napisana z myślą o studentach, może stanowić także pomoc lub inspirację dla innych pracowników ochrony zdrowia, chcących rozwijać swoje kompetencje kliniczne dotyczące skutecznej komunikacji z pacjentami.

– Autorzy zgromadzili bogaty materiał dotyczący komunikacji w sytuacji szczególnie trudnej zarówno dla lekarzy, jak i pacjentów. Wyniki badań potwierdzają, że dla obu stron rozmowy o niekorzystnej diagnozie stanowią wyzwanie i obciążenie emocjonalne. Dlatego zebranie w jednej publikacji tak wielu protokołów ma duże znaczenie, pozwala bowiem na rozpoznanie różnych podejść do przekazywania niepomyślnych informacji, zwrócenie uwagi na elementy tych rozmów, dzięki którym mimo ogromnego ładunku emocjonalnego mogą one stać się rozmowami wspierającymi, a nawet wzmacniającymi chorych czy ich bliskich. Opisane w książce protokoły notyfikacyjne mają stanowić wsparcie dla lekarzy, pomagając zarówno przygotować się do takich rozmów, jak i nadając im strukturę oraz wskazując na kluczowe elementy, o których warto podczas tych rozmów pamiętać – dodała recenzentka dr Antonina Doroszewska ze Studium Komunikacji Medycznej WUM.

Fot. Paweł Sudara/GUMed, archiwum prywatne. Projekt okładki Małgorzata Omilian-Mucharska/GUMed