O kształceniu na kierunkach medycznych – KRAUM ogłasza rekomendacje

16.06.2023

Zespół specjalistów z uczelni zrzeszonych w Konferencji Rektorów Akademickich Uczelni Medycznych (KRAUM) opracował rekomendacje mające wspierać planowanie procesu kształcenia na kierunkach medycznych. Dokument stanowi wskazówki odpowiadające na pytania dotyczące prowadzenia efektywnego kształcenia w zawodach medycznych w sposób nowoczesny i w pełni pokrywający potrzeby zdrowotne społeczeństwa. Rekomendacje KRAUM starają się wskazywać, jak przygotować przyszłych pracowników ochrony zdrowia do pracy w nieprzewidywalnym i nieustannie zmieniającym się otoczeniu. Stanowią też przyczynek do trwającej dyskusji o powszechnym otwieraniu kierunków lekarskich przez uczelnie niemedyczne.

Dokument ogłoszono 16 czerwca br. podczas konferencji prasowej zorganizowanej na Warszawskim Uniwersytecie Medycznym. W dyskusji udział wzięli: prof. Marcin Gruchała, przewodniczący KRAUM, rektor Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego; rektor Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego prof. Zbigniew Gaciong, wiceminister zdrowia Piotr Bromber, dr hab. Agnieszka Zimmermann, prof. uczelni, koordynatorka zespołu opracowującego rekomendacje, prorektor ds. jakości kształcenia GUMed, dr hab. Anna Kołcz, pełnomocnik Rektora ds. jakości kształcenia z Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu oraz reprezentujący studentów Paweł Czudaj, przedstawiciel Komisji Wyższego Szkolnictwa Medycznego, z Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu. Obecna była także Małgorzata Zadorożna, dyrektor Departamentu Rozwoju Kadr Medycznych MZ oraz reprezentanci niemal wszystkich uczelni członkowskich KRAUM.

od lewej: Paweł Czudaj, dr hab. Agnieszka Zimmermann, prof. uczelni, Piotr Bromber, prof. Marcin Gruchała, prof. Zbigniew Gaciong, dr hab. Anna Kołcz

– Rekomendacje przygotowało 16 uczelni zrzeszony w KRAUM, które mają liczące kilkadziesiąt lat doświadczenie w nauczaniu w zawodach medycznych. To zbiór dobrych praktyk w obszarze jakości kształcenia, odpowiadających na wyzwania nie tylko dynamicznie rozwijającej się wiedzy medycznej czy otoczenia społeczno-gospodarczego, ale także oczekiwań studentów – podkreślił przewodniczący KRAUM prof. Marcin Gruchała, rektor GUMed. – W naszych zaleceniach mówimy też o środowisku, w jakim studenci powinni być kształceni, w jakim mają możliwość poznania aktualnych metod diagnostycznych i nowoczesnych metod leczenia. Uważamy, że najbardziej naturalnym środowiskiem nauczania są uczelnie akademickie i szpitale kliniczne, które są liderami we wdrażaniu nowych technologii i innowacyjnego podejścia do leczenia, jak również prowadzą wartościowe badania naukowe.

Rekomendacje koncentrują się na trzech obszarach: gwarantowania zdobycia w procesie kształcenia właściwych kompetencji zawodowych, metodyki kształcenia i środowiska nauczania. Jak podkreślają twórcy dokumentu, rolą centralną pracowników ochrony zdrowia jest bycie ekspertem w zakresie swojego zawodu, co oznacza nabycie kluczowych kompetencji w tym wiedzy, umiejętności technicznych, poznawczych i społecznych oraz prezentowanych postaw niezbędnych do pracy w ramach funkcjonującego systemu w sposób zapewniający bezpieczeństwo pacjentów.

– Rekomendacje traktuję jako bardzo ważny głos w dyskusji na temat tego jak edukować. Są zbieżne z dokumentem zawierającym nowe standardy kształcenia w zawodach medycznych, który powstał wspólnie ze środowiskiem akademickim. Nikt nie ma wątpliwości, że ważny jest paradygmat ilościowy, bo od niego zależy dostęp do opieki medycznej. Stąd też znaczący wzrost limitów przyjęć studentów na kierunki lekarskie – mówił wiceminister zdrowia Piotr Bromber. – Rekomendacje to spojrzenie z perspektywy jakości. Ilość i jakość można pogodzić.

Zdaniem KRAUM, każdy absolwent kierunków medycznych winien wykazywać się kompetencjami w zakresie: komunikacji z pacjentami, ich rodzinami oraz współpracownikami, zarządzania i pracy w interdyscyplinarnym zespole złożonym z przedstawicieli wielu zawodów i specjalności, a także wykorzystywania nowoczesnych technologii oraz krytycznej oceny wykorzystania wyników i prowadzenia badań naukowych.

– Rekomendacjami chcemy pomóc wszystkim tym, którzy prowadzą nauczanie na kierunkach lekarskich. Wskazujemy, jakie kryteria powinny zostać spełnione, aby taki kierunek gwarantował odpowiednią jakość kształcenia. Poza tym rekomendacje pomagają, podsuwając pewne rozwiązania dotyczące na przykład form kształcenia, nie tylko opierając się wyłącznie na treściach i regulaminowych ustawowych wymaganiach – dodał prof. Zbigniew Gaciong, rektor Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.

W kształceniu medycznym niezwykle ważne jest zdobywanie umiejętności klinicznych na odpowiednim poziomie. Studenci odbywają zajęcia praktyczne w szpitalach klinicznych, o wysokim poziomie referencyjności, dla których podmiotem tworzącym jest uczelnia wyższa. Ma zatem realny wpływ na ich funkcjonowanie i może oddziaływać na jakość oferty dydaktycznej realizowanej w szpitalu.

– Proponowaną przez nas nowością jest uwzględnienie w procesie kształcenia nie tylko opinii wystawianych przez nauczyciela akademickiego, ale również ocena studenta przez pacjentów, w warunkach symulowanych i klinicznych, z użyciem wystandaryzowanych narzędzi oceny – dodawała prof. Agnieszka Zimmermann, kierująca pracami zespołu opracowującego rekomendacje.

Jak zaznaczyła prof. Zimmermann, zagwarantowanie wysokiego profesjonalizmu kadry akademickiej i inwestowanie w rozwój jej kompetencji dydaktycznych, a także dostęp do nowoczesnych metod i technik kształcenia, jak również dbałość o rozwój badań w obszarze dydaktyki medycznej i upowszechnianie edukacji opartej na faktach (evidence-based education) wymaga realnego zwiększenia nakładów finansowych na rozwój kadry dydaktycznej.

Rekomendacje powstały z uwzględnieniem opinii wszystkich przedstawicieli środowiska akademickiego, także grona studentów.

– W imieniu studentów dziękuję Konferencji Rektorów Akademickich Uczelni Medycznych za włączenie nas w te rozmowy jako pełnoprawnego członka w tak ważnej dyskusji – mówił Paweł Czudaj z Komisji Wyższego Szkolnictwa Medycznego. – Rzeczywistość wokół nas zmienia się dynamicznie i niejednokrotnie koledzy i koleżanki z młodszych lat mają zupełnie inne oczekiwania dotyczące kształcenia na kierunkach medycznych niż my mieliśmy. Także same studia nas zmieniają i uczą przede wszystkim wielkiej pokory.

Podczas konferencji zaakcentowano także misyjność zawodów medycznych i wynikającej z niej szczególnych predyspozycji absolwentów tych kierunków. Stają się bowiem przedstawicielami zawodów zaufania publicznego, co sprawia, że powinni charakteryzować się nie tylko odpowiednim poziomem przygotowania merytorycznego, ale także respektowaniem norm etycznych, empatią, zdolnością do zachowania w tajemnicy informacji o pacjencie i wysokim poziomem kultury osobistej. Priorytetem wykonywania zawodu medycznego jest dobro pacjenta, dlatego ważne jest, by kandydaci na studia byli świadomi wagi powołania do jego wykonywania.

Szeroką dyskusję na temat jakości kształcenia w zawodach medycznych podjęto w kwietniu br. podczas organizowanej przez KRAUM konferencji Nowoczesna edukacja medyczna odpowiedzią na potrzeby zdrowotne społeczeństwa. Spotkanie podsumowała dr hab. Anna Kołcz, pełnomocnik Rektora ds. jakości kształcenia Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu, która podkreśliła znaczenie edukacji medycznej, jako elementu kompleksowo obejmującego studentów, dydaktyków, pacjentów, ich rodziny ale również osoby, które pracują zawodowo, poza systemem akademickim, a które realnie mogą być zaangażowane w proces kształcenia np. w warunkach klinicznych.

Przypomniała, że we Wrocławiu dyskusję prowadzili wspólnie: akademicy z różnych ośrodków, wśród nich eksperci z zakresu edukacji medycznej i jakości kształcenia, studenci, przedstawiciele różnych grup zawodowych, przedstawiciele pracowników systemu ochrony zdrowia oraz przedstawiciele mediów.

– Dziś wiemy, że edukacja medyczna, powinna się zmieniać, poprzez wdrażanie racjonalnej standaryzacji, zmienności i różnorodności form kształcenia oraz innowacyjności, a proces kształcenia przedstawicieli zawodów medycznych, niemal od początku powinien uwzględniać dobrze rozumianą kulturę pracy zespołu medycznego/terapeutycznego. Zespołu, gdzie każdy ma swoje miejsce, gdzie każdy zna, rozumie i docenia zakres kompetencji osób wchodzących do pracy zespołu, na różnym etapie leczenia pacjenta, gdzie działania się przenikają i uzupełniają, w zależności od realizacji świadczeń – mówiła dr hab. Anna Kołcz. – Właściwie i profesjonalnie koordynowana praca zespołowa, wzmacnia potencjał każdej grupy zawodowej. Tego powinniśmy uczyć: kontekstowego budowania świadomości zdrowotnej poprzez wielowymiarowe działanie zespołów interprofesjonalnych. Takie założenia i możliwości dziś są, a wskazania zostały zawarte w rekomendacjach KRAUM.

Więcej na ten temat można przeczytać na stronie KRAUM.

Zapis konferencji można obejrzeć na kanale GUMed na YouTube.

Rekomendacje KRAUM dostępne są poniżej.

zdjęcia i film: Biuro Komunikacji i Promocji WUM