Rozmawiali o wojnie w Ukrainie i zdrowiu publicznym

25.05.2022

Konferencja poświęcona wojnie w Ukrainie oraz zdrowiu publicznemu odbyła się 20 maja 2022 r. w formie hybrydowej w GUMed i online. Została zorganizowana przez Zakład Zdrowia Publicznego i Medycyny Społecznej GUMed pod kierownictwem dr. hab. Łukasza Balwickiego, prof. uczelni oraz przez Stowarzyszenie Szkół Zdrowia Publicznego w Regionie Europejskim (ASPHER). W wydarzeniu brali udział eksperci z wielu państw europejskich, w tym czworo z Ukrainy. Spotkanie odbyło się w ramach Gdańskich Dni Zdrowia i Europejskiego Tygodnia Zdrowia Publicznego, którego jeden z tematów przewodnich dotyczył „budowania odpornych systemów opieki zdrowotnej”. Nagranie sympozjum dostępne jest na kanale GUMed na YouTube.

W spotkaniu uczestniczyli naukowcy z Polski:

• dr hab. Łukasz Balwicki, prof. uczelni (kierownik jednostki) i dr Olga Kalinowska-Beszczyńska z Zakładu Zdrowia Publicznego i Medycyny Społecznej GUMed
• dr hab. Iwona Kowalska-Bobko, prof. uczelni i dr Tomasz Bochenek z Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego
• dr Mateusz Cofta z Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu

oraz goście z:

• Ukrainy: prof. Tetiana Yurochko z National University of Kyiv-Mohyla Academy, prof. Larysa Zasiekina z Lesya Ukrainka Volyn National University, Iryna Senyuta z Danylo Halytskyi Lviv National Medical University, oraz prof. Igor Guschuk z National University of Ostroh Academy,
• Portugalii: dr Henrique Lopes z Portuguese Catholic University,
• Niemiec: Lisa Wandschneider z Bielefeld University,
• Francji: Laurent Chambaud z dziekan EHESP French School of Public Health,
• Mołdawii: prof. Oleg Lozan z School of Public Health Management Chisinau,
• Libanu: prof. Samer Jabbour z American University of Beirut,
• Kanady: prof. Olena Hankivsky z Simon Fraser University,
• Irlandii: Colette Cunningham z University College Cork,
• Belgii: Robert Otok z dyrektor generalny ASPHER.

Spotkanie rozpoczęło się powitaniem gości zgromadzonych w GUMed, a także online. Głos zabrali: dr hab. Agnieszka Zimmermann, prof. uczelni, prorektor ds. jakości kształcenia, Monika Chabior, wiceprezydent Gdańska oraz prof. John Middleton, prezes ASPHER.

Sesja pierwsza dotyczyła szeroko pojętego wpływu wojny w Ukrainie na zdrowie publiczne. Czworo wykładowców z Ukrainy przedstawiało wynikający z rosyjskiej inwazji, krytyczny stan systemu ochrony zdrowia w swoim kraju: wielu lekarzy straciło życie, 101 szpitali zostało całkowicie zniszczonych, a 570 placówek medycznych zostało doprowadzonych do stanu, w którym nie mogą już udzielać pomocy medycznej. Przedstawiono także, jakimi sposobami można aktualnie wspierać zmagający się z trudnościami wojny kraj. Eksperci przedstawiali również statystyki dotyczące zdrowia psychicznego obywateli Ukrainy. Jak wskazywali, spodziewany jest znaczny wzrost zachorowań na zespół stresu pourazowego (PTSD). W dalszej kolejności specjaliści z Portugalii, Francji, Kanady, Libanu i Mołdawii opowiadali z perspektywy swoich państw spostrzeżenia na temat sposobów wielonarodowej kooperacji oraz aktualnych działań zapobiegających załamywaniu się systemów ochrony zdrowia. Przedstawiali również propozycje planów międzynarodowej współpracy między szkołami zdrowia publicznego.

Druga część konferencji skupiała się na planach ASPHER w sprawie adaptacji programów nauczania zdrowia publicznego. Wykładowcy z Portugalii, Niemiec, Irlandii i Polski rozpoczęli dyskusję na temat zmian, których wymaga program edukacji szkół zdrowia publicznego kształcących menedżerów opieki zdrowotnej, którzy zarządzają zdrowiem z perspektywy populacyjnej. Prelegenci wskazywali na potrzebę wyposażenia absolwentów tych placówek w umiejętności budowania systemów zdrowotnych bardziej odpornych na sytuacje ekstremalne (wojna, masowe migracje czy też kryzys gospodarczy) niż obecne. Następnie dr Mateusz Cofta opowiadał o fakultecie, który poprzez udział w nowatorskiej grze terenowej, podczas której uczestnik wcielał się w rolę migranta, kształtował wśród studentów zdrowia publicznego empatię i zrozumienie przeżyć uchodźców.

Ostatnia część spotkania prowadzona była w formie interaktywnych warsztatów przez Lisę Wandschneider oraz dr Olgę Kalinowską-Beszczyńską. W centrum uwagi rozmówców znajdowało się uporządkowanie aktualnych zasobów wiedzy ASPHER o nauczaniu kadry zarządzającej ochroną zdrowia, a także ustalenie kierunków działania w celu zaimplementowania tych wskazówek wśród placówek członkowskich stowarzyszenia. Uczestnicy wydarzenia wyrazili nadzieję, że konferencja stanie się zalążkiem częstszych spotkań dotyczących przedmiotowej tematyki. Postulowane przez uczestników zmiany można podsumować jako potrzebę wprowadzenia programów nauczania, które realnie przygotują kadry zdrowia publicznego do elastycznego zarządzania, co uchroni system opieki zdrowotnej przed załamaniem się w nadchodzących sytuacjach kryzysowych. Wybrzmiewał także pogląd, aby przykład sytuacji w Ukrainie stał się motorem do ustalania nowych standardów współpracy między państwami Europy.

fot. Paweł Sudara/GUMed