Naukowcy z grantami NCN

25.10.2021

prof. Miłosz Jaguszewski

Badacze z Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego otrzymali granty od Narodowego Centrum Nauki w ramach konkursu MINIATURA 5. Do finansowania zakwalifikowano ogółem 130 projektów, w tym 4 złożone przez specjalistów z naszej Uczelni.

Prof. Miłosz Jaguszewski z I Katedry i Kliniki Kardiologii otrzymał 49 500 zł finansowania w na realizację projektu pt. MPO i PON1 w predykcji ryzyka wystąpienia miażdżycy naczyń wieńcowych ocenianej w tomografii komputerowej.

Choroby sercowo-naczyniowe spowodowane miażdżycą naczyń krwionośnych są obecnie najczęstszą przyczyną zgonów na świecie. Z powodu CVD, według danych American Heart Association, każdego dnia w USA ginie ponad 2 tys. osób, co oznacza 1 zgon co 40 sekund. Niekwestionowaną rolę w powstawaniu zmian miażdżycowych pełni proces zapalny jako konsekwencja nasilonego stresu oksydacyjnego w naczyniach krwionośnych, co może prowadzić do patologicznych procesów, takich jak zaburzenie metabolizmu, uszkodzenie komponentów komórkowych oraz utleniania LDL.

Mając na uwadze kluczowe znaczenie roli stresu oksydacyjnego w rozwoju powikłań sercowo-naczyniowych, zostały zaplanowane badania, które mają pomóc określić rolę czynników molekularnych, zarówno biochemicznych jak i genetycznych, związanych ze stresem oksydacyjnym, mających potencjalne znaczenie w predykcji ryzyka wystąpienia miażdżycy w naczyniach wieńcowych jak również z niekorzystnymi incydentami sercowo-naczyniowymi oraz śmiertelnością z przyczyn sercowo-naczyniowych. Badania wstępne zaplanowane w obecnym projekcie mają za zadanie określenie roli, jaką pełnią mieloperoksydaza (MPO) oraz paraoksonaza 1 (PON1) w predykcji ryzyka wystąpienia miażdżycy w naczyniach wieńcowych ocenianym w tomografii komputerowej a opisanej parametrem CAC score, czyli stopniem nasilenia zwapnień.

dr Anna Piotrowska

Dr Anna Piotrowska z Katedry i Zakładu Histologii otrzymała finansowanie w kwocie 49 973 zł na realizację projektu pt. Wpływ witaminy D na działanie leków ukierunkowanych molekularnie na modelu ludzkiego czerniaka.

W blisko 60% przypadków czerniaka, który odpowiada za zdecydowaną większość zgonów w grupie nowotworów skóry, obserwuje się mutację genów kodujących kinazy aktywowane mitogenami szlaku MAPK, BRAF lub MEK. Pomimo niezwykle obiecującej odpowiedzi na terapię ukierunkowaną molekularnie inhibitorami szlaku MAPK u wielu pacjentów cierpiących na czerniaka obserwuje się rozwój oporności na leczenie, której mechanizm nie został jak dotąd w pełni wyjaśniony. Podczas realizacji zadania badawczego komórki czerniaka będą izolowane z wtórnych zmian nowotworowych pacjentów wyrażających zgodę na udział w badaniu. Następnie będą one preinkubowane z 1,25(OH)2D3 i w kolejnym etapie poddawane będą działaniu inhibitorów BRAF/MEK (Vemurafenib, Cobimetinib). Analizowana będzie żywotność komórek czerniaka, tempo ich proliferacji, a także ich mobilność.

Dzięki monitorowaniu komórek w czasie rzeczywistym w mikroskopie Olympus cellVivo IX83 oceniona zostanie zmiana potencjału błony mitochondrialnej, zaś parametry oddychania mitochondrialnego przy wykorzystaniu urządzenia SeaHorse. Proponowane badania pozwolą określić czy zastosowanie 1,25(OH)2D3 z inhibitorami BRAF/MEK korzystnie wpływa na zahamowanie wzrostu komórek czerniaka izolowanych od pacjentów i wstępnie odpowiedzieć na pytanie jaki wpływ ma optymalny poziom witaminy D w surowicy pacjentów na wynik terapii lekami ukierunkowanymi.

dr Szymon Kowalski

Dr Szymon Kowalski z Katedry i Zakładu Patofizjologii Farmaceutycznej otrzymał finansowanie w ramach konkursu w kwocie 49 940 zł na projekt pt. Rola sygnalizacji zależnej od neuroprzekaźników w regulacji procesu autofagii w komórkach nowotworowych trzustki w kontekście farmakoterapii.

Planowane działanie naukowe pozwoli zweryfikować tezę badawczą zakładającą wpływ agonistów receptorów nikotynowych, muskarynowych, adrenergicznych i receptorów GABA na poziom autofagii w komórkach nowotworowych trzustki i powiązanie tego wpływu na skuteczność obecnie stosowanych chemioterapeutyków w terapii nowotworu trzustki. Rola autofagii w komórkach raka trzustki pozostaje niejasna a dalsze badania ukierunkowane na endogenne czynniki regulujące ten proces mogą zwiększyć skuteczność istniejącego leczenia bądź zapewnić nowe podejście terapeutyczne. Badania prowadzone będą na liniach komórkowych nowotworu trzustki wywodzących się z przewodu trzustkowego z zastosowanie testu cytotoksyczności MTT i metody Western blot w celu określenia specyficznych białek związanych z regulacją procesu autofagii. Ponadto komórki nowotworowe trzustki zostaną poddane modyfikacji genetycznej w celu określenia realnej aktywności autofagii w komórkach.

Dr Katarzyna Greber z Katedry i Zakładu Chemii Fizycznej otrzymała finansowanie w kwocie 49 500 zł na realizację projektu pt. Peptydy przeciwdrobnoustrojowe – wstępna ocena przydatności w terapii bakteryjnej waginozy.

Bakteryjna waginoza (BV) jest schorzeniem dotykającym najczęściej kobiet w wieku rozrodczym i aktywnych seksualnie. Szacuje się, że w zależności od cech rasowych, warunków klimatycznych i zagęszczenia populacji zapadalność na BV może sięgać 70%. Schorzenie związane jest z zachwianiem równowagi w mikroflorze bakteryjnej pochwy. Obserwowany jest spadek liczebności pałeczek kwasu mlekowego przy jednoczesnym wzroście liczebności patogennych bakterii beztlenowych. Leczenie BV opiera się głównie na doustnym lub miejscowym stosowaniu metronidazolu lub klindamycyny. Skuteczność tej terapii sięga 90%, lecz w przeciągu roku od jej zakończenia 80% pacjentek ma nawrót BV. Jedną z przyczyn nawrotu BV jest oporność patogennych beztlenowców na antybiotyki stosowane w leczeniu.

Wobec problemu rosnącej oporności bakterii na konwencjonalne antybiotyki postanowiono zbadać czy wybrane krótkie peptydy kationowe mogłyby być efektywnymi środkami przeciwdrobnoustrojowymi w terapii bakteryjnej waginozy. Celem projektu jest wstępna ocena aktywności przeciwdrobnoustrojowej krótkich peptydów wobec patogenów związanych z BV (Gardnerella vaginalis, Gardnerella leopoldii, Gardnerella piotii i Gardnerella swidsinskii). Ponadto zbadana zostanie toksyczność nowo otrzymanych związków peptydowych wobec pałeczek kwasu mlekowego (L. crispatus, L. iners, L. gasseri, L. jensenii i L. vaginalis).

Pełna lista projektów zakwalifikowanych do finansowania dostępna jest na stronie Narodowego Centrum Nauki.