Tajemnice z muzealnej półki

8.01.2015

Styczniowa edycja Tajemnic z muzealnej półki poświęcona jest kolejnej ortozie z kolekcji Muzeum GUMed. Model szynowo-opaskowy na kończynę dolną z koszem biodrowym przekazał dr Bogumił Przeździak, który również jest autorem precyzyjnego opisu publikowanego poniżej. W przyszłości zaprezentowane zostaną kolejne ciekawe i cenne obiekty tego typu. Są one przykładem tego co może i powinno trafić na muzealną półkę, a nie na wysypisko śmieci! Eksponat pokazuje doskonale, z czym zmagała się medycyna w ostatnich dziesięcioleciach. Na temat samej epidemii polimyelitis opowiemy przy innej okazji.

Ortoza ta jest klasycznym przykładem zaopatrzenia chorych po rozległym porażeniu w przebiegu poliomyelitisu w epidemii z lat 50. XX wieku. Ortoza szynowo-opaskowa, nazywana też aparatem szynowo-opaskowym, pełni funkcję stabilizującą kończyny dolnej, podporową, spełnia ważną rolę w lokomocji w przypadku porażenia lub niedowładu kończyny dolnej. Z tego typu zaopatrzenia, poza polio, korzystają osoby z paraplegią, przepukliną oponowo-rdzeniową oraz po urazach kończyn dolnych. Ortoza może obejmować tylko goleń albo całą kończynę dolną, a w przypadku braku stabilizacji czynnej stawu biodrowego może być wyposażona jeszcze w szynę biodrową lub kosz biodrowy.

Przedstawiona ortoza szynowo-opaskowa posiada obuwie ortopedyczne ze strzemieniem z blokadą tylną (zapobiega opadaniu stopy), element goleniowy z szynami, opaskami i paskami, przegub kolanowy jednoosiowy z blokadą zamkiem szwajcarskim i kapą kolanową blokującą staw kolanowy oraz zapięciem jej przeciwdziałającym koślawości. Taśma gumowa w części tylnej ortozy zapobiega przypadkowemu odblokowaniu zamka. Element udowy składa się, podobnie jak goleń, z szyn, opasek i pasków. Przegub biodrowy jednoosiowy ma blokadę zamkiem suwakowym. Kosz biodrowy, metalowy z fartuszkiem skórzanym sznurowanym z przodu, zapewnia stabilizację obręczy biodrowej.

Ortoza została wykonana w latach 80. XX wieku w ówczesnych Zakładach Ortopedycznych w Gdańsku dla pacjenta po rozległym porażeniu kończyny dolnej lewej w przebiegu polio, jako kolejne zaopatrzenie. Pacjent przebył polio jako małe dziecko w 1955 r.